Stigma is een veelbesproken thema in de geestelijke gezondheidszorg. Ten aanzien van mensen met een verslaving is stigma nog prominenter aanwezig, niet alleen bij de brede bevolking maar ook bij de zorgverleners in de somatische geneeskunde. Jammer genoeg hebben ook veel organisaties in de psychiatrische zorg veel moeite met deze problematiek.
Dat maakt onder meer dat de zorg bij een dubbele diagnose (als zowel een psychisch als een verslavingsprobleem aanwezig is) niet steeds optimaal is. Starrenburg et al. gaan hierop in en onderzoeken de mogelijkheden van zelfhulpgroepen. Maar stigma’s, wat eigenlijk neerkomt op vooroordelen tegen bepaalde problematieken en tegen de mensen die ermee kampen, komen ook bij de cliënten zelf voor. Het kwalitatief onderzoek van Lena De Bonte en Freya Vander Laenen illustreert hoe cliënten zich tegen het stigma wapenen en er zich van trachten te distantiëren.
Een stoornis in het gebruik van alcohol of drugs staat vaak niet op zichzelf. Middelengebruik is een aspect van onze samenleving dat naast gezondheidsproblemen ook gedrags- en sociale implicaties heeft. De medische invalshoek is voor sommige aspecten zeer waardevol, zoals beschreven in het artikel van Roelandt et al. over het risico op alcoholproblemen na een bariatrische ingreep. Ook corona is nog niet helemaal verdwenen. De invloed van de COVID-lockdown op het middelengebruik werd bevraagd door Steyaert et al.
Op sommige vragen heeft de wetenschap nog geen definitief antwoord. Is de e-sigaret gevaarlijk of juist een goed hulpmiddel om met tabak te stoppen? Er wordt veel gepubliceerd over dit thema, soms in scherpe bewoordingen en vrij emotioneel. Voortschrijdend inzicht noemt men dat. Suzanne Gabriels neemt hier in ieder geval een standpunt in en waarschuwt voor de sluwheid van de tabaksindustrie.
Een open, onbevooroordeelde blik is altijd nodig om zowel bij onderzoek als bij preventie en zeker bij therapie tot optimale resultaten te komen. Eigenlijk kan dit enkel als we de gebruikers ernstig nemen en hen mee laten bepalen wat en hoe er onderzocht wordt, hoe preventie uitgebouwd wordt en wat goede zorg inhoudt. Voor die brede betrokkenheid pleiten ook Michelle Van Impe & Freya Vander Laenen.
Met dit derde nummer van het Tijdschrift voor Verslaving & Herstel hopen ook wij die betrokkenheid te versterken, onder meer door het ervaringsverhaal, uitgeschreven door van Martinus Stollinga en Gert de Haan.