Ga naar de inhoud

Overzicht

Abstract verpakt

 

Forum met banden met de alcoholindustrie vertoont vooringenomenheid bij beoordeling van wetenschappelijk onderzoek

Een nieuwe studie van het Canadian Institute for Substance Use Research (CISUR) van de Universiteit van Victoria toont aan hoe industrieën die verband houden met gezondheidsschade – zoals tabak, fossiele brandstoffen en in dit geval alcohol – de evaluatie van wetenschappelijk onderzoek kunnen verstoren door middel van industrievriendelijke commentaar.

Zij analyseerden 268 papers die sinds 2010 online zijn gepubliceerd door het International Scientific Forum on Alcohol Research (ISFAR). ISFAR omschrijft zichzelf als een internationale groep van “uitgenodigde artsen en wetenschappers die specialisten zijn in hun vakgebied en zich inzetten voor evenwichtige en goed onderzochte analyses met betrekking tot alcohol en gezondheid.” CISUR stelde echter vast dat hoewel ISFAR al lang banden heeft met de alcoholindustrie, het nog steeds in de media geciteerd wordt als een gezaghebbende stem over zaken die verband houden met alcohol en gezondheid.

Het team ontdekte dat studies die een industrievriendelijk verhaal ondersteunden, tien keer meer kans hadden om een positieve beoordeling van ISFAR te ontvangen dan studies die anders suggereerden.

Tim Stockwell, co-auteur van de studie besluit: “Deze analyse bevestigt de indruk dat ISFAR een industrievriendelijke echokamer is waarvan de kritieken meer worden bepaald door de vraag of de conclusies in onderzoeks-papers hen bevallen dan door wetenschappelijke verdienste. We hebben dit draaiboek eerder gezien met de tabaksindustrie die probeert de wetenschap rond de schade van roken in diskrediet te brengen.”

James M. Clay, Tim Stockwell, Su Golder, Keegan Lawrence, Jim McCambridge, Nicole Vishnevsky, Alexandra Zuckermann, Timothy Naimi, The International Scientific Forum on Alcohol Research (ISFAR) critiques of alcohol research: Promoting health benefits and downplaying harms, Addiction, 2025 Jul 9. doi: 10.1111/add.70132

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Gesprek in monoloogvorm met Melanie, 44 jaar

 

7 oktober, Arnhem

Gesloten deur

Melanie arriveerde iets voor vijven op de fiets bij het lunchcafé waar Martinus en ik buiten staand een verrassende mededeling voor haar hadden. Enigszins beschaamd moesten we op zoek naar een andere locatie. De plek waar we hadden afgesproken, In de Weerd, sloot namelijk de deuren op het afgesproken tijdstip. Jammer, want het project ‘In de Weerd’ is een initiatief van zeven Arnhemse organisaties die ieder op eigen wijze Arnhemmers inspireren tot meedoen. Het Lunchcafé ‘Geniet in de Weerd’ baten ze uit om hun relaties en klanten te ontvangen. Dit centrum leek ons een treffende symbolische ontmoetingsplaats.

Ons eerste interview hadden we daar die middag al gehouden. Dus snel op zoek naar een alternatief. Na enig vragen kwamen we in de imposant fraaie Rozet, de Openbare Bibliotheek. Daar konden we een rustige plek veroveren. Zo zie je maar dat met een goede voorbereiding niets over het hoofd kan worden gezien.  

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

R-Connect. De verbinding (her)vinden met jezelf en anderen om emotieregulatie te versterken

Naast het gekende problematische gebruik van middelen wordt verslaving vaak gekenmerkt door een verlies aan verbinding; zowel verbinding met jezelf als met anderen. In contact staan met je lichaam, en dus ook met je gevoelens en emotionele behoeften, is belangrijk om je gedrag te sturen en in je behoeften te kunnen voorzien. Het uitgangspunt van onze interventie, R-Connect, is de overtuiging dat patiënten helpen om terug connectie te laten maken, met zichzelf en met anderen, een belangrijke sleutel kan zijn in hun herstel. Vanuit de connectie met hun lichaam en hun gevoelens, kunnen patiënten immers op zoek gaan naar wat ze nodig hebben en, in sensitieve verbinding met anderen, correctieve ervaringen opdoen op vlak van emotieregulatie, waardoor ze hopelijk minder snel grijpen naar middelen om zichzelf te reguleren. Het herstellen van verbindingen helpt hen om gedrag te stellen en beslissingen  te nemen die hun herstel op lange termijn ten goede kan komen.  

Via kadering en ervaringsoefeningen, bewust geselecteerd door de bewegingstherapeut en psychologe, worden patiënten uitgedaagd om terug beter in contact te komen met hun lichaam en hun gevoelens. Door de oefeningen in groep aan te bieden, ervaren ze ook verbondenheid en co-regulatie met anderen. Via nabespreking in groep wordt de link met hun middelengebruik gemaakt en worden verdere toepassingen van de interventie in het dagelijks leven toegelicht. 

Op de afdeling Verslavingszorg van Alexianen Zorggroep Tienen werd, door de psychologe (K.V.) en bewegingstherapeut (R.V.), een nieuwe therapeutische module ontwikkeld genaamd ‘R-Connect’. In deze sessies worden ervaringsoefeningen aan patiënten met een verslaving aangereikt met als doel (terug) in verbinding te komen met zichzelf en met anderen. Het (her)vinden van deze connecties bevordert het herstel en de nuchterheid van patiënten. De verbinding met eigen lichaam, emotionele behoeften en gevoelens helpt hen immers richting geven aan hun gedrag in functie van nuchterheid en levenskwaliteit.

In dit artikel gaan we in op de achtergrond, setting en praktisch verloop van de sessies R-Connect.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Tolereren van een polyfarmaceutisch benzodiazepineschema bij multicomplexe neuropsychodiagnostiek

Een klinische toepassing van het harm reduction model

Benzodiazepines worden als medicatiegroep wijdverspreid gebruikt, maar volgens de courante richtlijnen quasi enkel aangeraden voor gebruik in de acute fase wegens hun nevenwerkingen en risico’s, zoals het optreden van tolerantie en daaruit voortvloeiend verslavend potentieel. Maar kan langdurig benzodiazepinegebruik, indien andere behandelingen falen, soms toch overwogen worden om erger te voorkomen?

We exploreren deze vraag in een literatuurstudie en aan de hand van volgende casus. Een 48-jarige man met multicomplex neuro-psychiatrisch toestandsbeeld en polyfarmaceutisch benzodiazepineschema wordt aangemeld voor verdere ambulante opvolging, waarbij stabilisatie van het bestaande toestandsbeeld als voornaamste doel werd vooropgesteld.

Inleiding

Benzodiazepines kennen als medicatiegroep een gemengde positie in het psychiatrische landschap. Enerzijds is hun sederend en angstremmend potentieel erg dankbaar voor gebruik bij acute, ernstige psychiatrische toestandsbeelden. Anderzijds creëert langdurig gebruik het gekende risico op abusus en uiteindelijk afhankelijkheid, waarbij plotse onthouding tot delier en epilepsie kan leiden [1].

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Ervaringsdeskundigheid en armoede

Van aanbod-gestuurde naar vraag-gestuurde voorzieningen

Ervaringskennis en -deskundigheid op het vlak van armoede en sociale uitsluiting enerzijds en van ggz anderzijds hebben zich gescheiden van elkaar ontwikkeld. Bij het vergelijken van de verschillende aspecten blijken er meer overeenkomsten dan verschillen te zijn. De gebundelde ervaringsdeskundigheid kan bijdragen aan een paradigmashift in zorg en het sociaal domein, van aanbod-gestuurd naar vraag-gestuurd. Een echte verandering kan er pas komen als het beleid en de praktijk van de verslavingszorg deze visie integreren.

Korte geschiedenis ervaringsdeskundigheid GGZ [1]

De ontwikkeling van ervaringsdeskundigheid met betrekking tot verslaving hangt nauw samen met die van de rest van de ggz. Ervaringsdeskundigheid is voor het eerst, onder de naam experiential knowledge gedefinieerd door Borkma [2] in 1976. Het was toen in Nederland de tijd van Pandora [3], en een tijd waarin mensen met eigen ervaring en hun naasten daarmee naar buiten kwamen.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Lichaamsgericht werken bij verslaving

Trauma Center Trauma-Sensitive Yoga als aanvullende schakel in herstel

Inleiding

Yoga heeft van oudsher een diepe worteling in de oosterse filosofie en praktijk, maar heeft de afgelopen decennia ook in onze westerse wereld aanzienlijk aan populariteit gewonnen. Waar het vroeger sterk geassocieerd werd met religieuze en spirituele tradities, heeft yoga zich geleidelijk ontwikkeld tot een meer algemeen aanvaarde vorm van lichaamsbeweging, ademhalingsoefeningen, mindfulness en stressbeheersing. Steeds meer mensen in Europa en Noord-Amerika ontdekken yoga als een toegankelijke, niet-competitieve manier om zowel fysiek als mentaal in balans te komen. Cijfers tonen aan dat het aantal yoga-beoefenaars in korte tijd aanzienlijk is gestegen, met bijvoorbeeld 14,3% van de volwassenen in de Verenigde Staten die in 2017 yoga beoefenden, tegen slechts 9,5% vijf jaar daarvoor. Ook in België en Nederland behoort yoga inmiddels tot de top tien van meest beoefende sporten.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Het belang van advocacy voor effectieve verslavingspreventie

In dit artikel pleiten we voor een opwaardering van advocacy binnen verslavingspreventie, aangezien meer gerichte aandacht de impact ervan kan bevorderen. We bespreken wat advocacy is, wat het voor verslavingspreventie kan betekenen en tevens de belangrijkste voorwaarden om hieraan bij te dragen.

Inleiding

Voor een toenemende groep professionals die zich bezighouden met de preventie van middelengebruik en verslaving – verder aangeduid als preventiewerkers – vormt het Europees Preventie Curriculum (EUPC) (1) een belangrijke referentie voor hun praktijk. Het EUPC is een gestandaardiseerde training in wetenschappelijk onderbouwde middelenpreventie. Het doel is om de effectiviteit van verslavingspreventie te verbeteren. Ook in Vlaanderen en Nederland worden regelmatig EUPC-trainingen georganiseerd. Het EUPC-handboek bundelt de domeingebonden wetenschappelijke kennis en omvat 167 pagina’s, verdeeld over tien hoofdstukken. Het laatste hoofdstuk, dat slechts drie pagina’s telt, behandelt advocacy, wat in het Nederlands doorgaans vertaald wordt als pleitbezorging of belangenbehartiging. In de literatuur zijn diverse definities van dit begrip te vinden. Sommige benadrukken het politieke aspect, andere belichten vooral de invloed op de publieke opinie. Pleitbezorging kan ook gericht zijn op individuen, wat case-advocacy wordt genoemd. In dit artikel definiëren we advocacy als een politiek proces dat gericht is op het beïnvloeden van het overheidsbeleid en financieringsstromen, waarbij verandering en impact sleutelbegrippen zijn.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Serotonyleren, dopaminyleren en marineren…

Hoe vaak gaat het niet over dopamine- of serotonine-tekorten in de psychiatrie, ook bij verslaving. In een al te simpele kijk op zoiets ingewikkelds als gedrag van de mens wordt het risico op het ontwikkelen van verslaving gereduceerd tot een aangeboren dopaminetekort. Hierbij dient het middelengebruik als een soort “zelfmedicatie” gericht op het stimuleren van een tekortschietend dopaminesysteem. Marineren wij ons denken hier niet te veel in een eenvoudig dopaminerg model?

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Abstract verpakt

 

Heeft Ozempic® invloed op alcoholmisbruik?

In dit placebo-gecontroleerde onderzoek werd gekeken of een Glucagon-like peptide 1 receptor agonist (GLP-1RAs) zoals semaglutide een effect zou kunnen hebben op de alcoholconsumptie en op de craving ernaar. Met een wekelijkse subcutane inspuiting bleek het aantal drankjes op een drinkdag significant lager te zijn en ook de craving daalde. Daarnaast verminderde ook het tabaksgebruik. Mogelijk biedt dit perspectief voor een bijkomende behandeling voor alcoholafhankelijkheid.

Hendershot, C.S., Bremmer, M.P., Paladino, M.B., Kostantinis, G., Gilmore, T.A., Sullivan, N.R., Tow, A.C., Dermody, S.S., Prince, M.A., Jordan, R., McKee, S.A., Fletcher, P.J., Claus, E.D., & Klein, K.R. (2025). Once-Weekly Semaglutide in Adults With Alcohol Use Disorder: A Randomized Clinical Trial. JAMA Psychiatry, 82(4): 395-405.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us