Ga naar de inhoud

Overzicht

Tolereren van een polyfarmaceutisch benzodiazepineschema bij multicomplexe neuropsychodiagnostiek

Een klinische toepassing van het harm reduction model

Benzodiazepines worden als medicatiegroep wijdverspreid gebruikt, maar volgens de courante richtlijnen quasi enkel aangeraden voor gebruik in de acute fase wegens hun nevenwerkingen en risico’s, zoals het optreden van tolerantie en daaruit voortvloeiend verslavend potentieel. Maar kan langdurig benzodiazepinegebruik, indien andere behandelingen falen, soms toch overwogen worden om erger te voorkomen?

We exploreren deze vraag in een literatuurstudie en aan de hand van volgende casus. Een 48-jarige man met multicomplex neuro-psychiatrisch toestandsbeeld en polyfarmaceutisch benzodiazepineschema wordt aangemeld voor verdere ambulante opvolging, waarbij stabilisatie van het bestaande toestandsbeeld als voornaamste doel werd vooropgesteld.

Inleiding

Benzodiazepines kennen als medicatiegroep een gemengde positie in het psychiatrische landschap. Enerzijds is hun sederend en angstremmend potentieel erg dankbaar voor gebruik bij acute, ernstige psychiatrische toestandsbeelden. Anderzijds creëert langdurig gebruik het gekende risico op abusus en uiteindelijk afhankelijkheid, waarbij plotse onthouding tot delier en epilepsie kan leiden [1].

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Ervaringsdeskundigheid en armoede

Van aanbod-gestuurde naar vraag-gestuurde voorzieningen

Ervaringskennis en -deskundigheid op het vlak van armoede en sociale uitsluiting enerzijds en van ggz anderzijds hebben zich gescheiden van elkaar ontwikkeld. Bij het vergelijken van de verschillende aspecten blijken er meer overeenkomsten dan verschillen te zijn. De gebundelde ervaringsdeskundigheid kan bijdragen aan een paradigmashift in zorg en het sociaal domein, van aanbod-gestuurd naar vraag-gestuurd. Een echte verandering kan er pas komen als het beleid en de praktijk van de verslavingszorg deze visie integreren.

Korte geschiedenis ervaringsdeskundigheid GGZ [1]

De ontwikkeling van ervaringsdeskundigheid met betrekking tot verslaving hangt nauw samen met die van de rest van de ggz. Ervaringsdeskundigheid is voor het eerst, onder de naam experiential knowledge gedefinieerd door Borkma [2] in 1976. Het was toen in Nederland de tijd van Pandora [3], en een tijd waarin mensen met eigen ervaring en hun naasten daarmee naar buiten kwamen.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Lichaamsgericht werken bij verslaving

Trauma Center Trauma-Sensitive Yoga als aanvullende schakel in herstel

Inleiding

Yoga heeft van oudsher een diepe worteling in de oosterse filosofie en praktijk, maar heeft de afgelopen decennia ook in onze westerse wereld aanzienlijk aan populariteit gewonnen. Waar het vroeger sterk geassocieerd werd met religieuze en spirituele tradities, heeft yoga zich geleidelijk ontwikkeld tot een meer algemeen aanvaarde vorm van lichaamsbeweging, ademhalingsoefeningen, mindfulness en stressbeheersing. Steeds meer mensen in Europa en Noord-Amerika ontdekken yoga als een toegankelijke, niet-competitieve manier om zowel fysiek als mentaal in balans te komen. Cijfers tonen aan dat het aantal yoga-beoefenaars in korte tijd aanzienlijk is gestegen, met bijvoorbeeld 14,3% van de volwassenen in de Verenigde Staten die in 2017 yoga beoefenden, tegen slechts 9,5% vijf jaar daarvoor. Ook in België en Nederland behoort yoga inmiddels tot de top tien van meest beoefende sporten.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Het belang van advocacy voor effectieve verslavingspreventie

In dit artikel pleiten we voor een opwaardering van advocacy binnen verslavingspreventie, aangezien meer gerichte aandacht de impact ervan kan bevorderen. We bespreken wat advocacy is, wat het voor verslavingspreventie kan betekenen en tevens de belangrijkste voorwaarden om hieraan bij te dragen.

Inleiding

Voor een toenemende groep professionals die zich bezighouden met de preventie van middelengebruik en verslaving – verder aangeduid als preventiewerkers – vormt het Europees Preventie Curriculum (EUPC) (1) een belangrijke referentie voor hun praktijk. Het EUPC is een gestandaardiseerde training in wetenschappelijk onderbouwde middelenpreventie. Het doel is om de effectiviteit van verslavingspreventie te verbeteren. Ook in Vlaanderen en Nederland worden regelmatig EUPC-trainingen georganiseerd. Het EUPC-handboek bundelt de domeingebonden wetenschappelijke kennis en omvat 167 pagina’s, verdeeld over tien hoofdstukken. Het laatste hoofdstuk, dat slechts drie pagina’s telt, behandelt advocacy, wat in het Nederlands doorgaans vertaald wordt als pleitbezorging of belangenbehartiging. In de literatuur zijn diverse definities van dit begrip te vinden. Sommige benadrukken het politieke aspect, andere belichten vooral de invloed op de publieke opinie. Pleitbezorging kan ook gericht zijn op individuen, wat case-advocacy wordt genoemd. In dit artikel definiëren we advocacy als een politiek proces dat gericht is op het beïnvloeden van het overheidsbeleid en financieringsstromen, waarbij verandering en impact sleutelbegrippen zijn.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Serotonyleren, dopaminyleren en marineren…

Hoe vaak gaat het niet over dopamine- of serotonine-tekorten in de psychiatrie, ook bij verslaving. In een al te simpele kijk op zoiets ingewikkelds als gedrag van de mens wordt het risico op het ontwikkelen van verslaving gereduceerd tot een aangeboren dopaminetekort. Hierbij dient het middelengebruik als een soort “zelfmedicatie” gericht op het stimuleren van een tekortschietend dopaminesysteem. Marineren wij ons denken hier niet te veel in een eenvoudig dopaminerg model?

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Abstract verpakt

 

Heeft Ozempic® invloed op alcoholmisbruik?

In dit placebo-gecontroleerde onderzoek werd gekeken of een Glucagon-like peptide 1 receptor agonist (GLP-1RAs) zoals semaglutide een effect zou kunnen hebben op de alcoholconsumptie en op de craving ernaar. Met een wekelijkse subcutane inspuiting bleek het aantal drankjes op een drinkdag significant lager te zijn en ook de craving daalde. Daarnaast verminderde ook het tabaksgebruik. Mogelijk biedt dit perspectief voor een bijkomende behandeling voor alcoholafhankelijkheid.

Hendershot, C.S., Bremmer, M.P., Paladino, M.B., Kostantinis, G., Gilmore, T.A., Sullivan, N.R., Tow, A.C., Dermody, S.S., Prince, M.A., Jordan, R., McKee, S.A., Fletcher, P.J., Claus, E.D., & Klein, K.R. (2025). Once-Weekly Semaglutide in Adults With Alcohol Use Disorder: A Randomized Clinical Trial. JAMA Psychiatry, 82(4): 395-405.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

‘Open en Alert’ 2.0: update en implementatie bekeken

Het integrale programma ‘Open en Alert’ helpt zorg- en welzijnsorganisaties om structureel middelenbeleid op te zetten. In deze bijdrage beschrijven we kort de inhoud van het programma en de verbreding naar andere doelgroepen. Hierbij gebruiken we ook de uitkomsten van de procesevaluatie die in 2024 is uitgevoerd.

Inleiding

Zorg- en welzijnsorganisaties hebben geregeld te maken met cliënten die roken, alcohol drinken of drugs gebruiken. Dit heeft niet alleen gezondheidsrisico’s voor de cliënten zelf, het kan ook de begeleiding en behandeling bemoeilijken of extra problemen veroorzaken. Het integrale programma ‘Open en Alert’ helpt organisaties om structureel middelenbeleid op te zetten. Dit beleid beschrijft wat er gedaan wordt om problemen door middelengebruik te voorkomen en hoe cliënten worden begeleid bij eventuele problemen door middelengebruik.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Impact van een digitale escaperoom op cannabispreventie onder jongeren

Cannabis is na alcohol en tabak de meest gebruikte drug in Nederland onder jongeren. Het huidige onderzoek behelsde de evaluatie van een nieuwe preventieve interventie ter ontmoediging en vermindering van cannabisgebruik onder jongeren. Deze educatieve interventie werd aangeboden in de vorm van een digitale escaperoom, ‘Brainlock’ genaamd. Het doel van dit onderzoek was om de effecten en uitvoerbaarheid van ‘Brainlock’ te evalueren.

Inleiding

Aanleiding

Cannabis is na alcohol en tabak de meest gebruikte drug in Nederland onder jongeren [1]. Uit onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat in 2023 8.5% van de jongeren tussen de twaalf en zestien jaar ooit cannabis heeft gebruikt [1]. Ook ligt bij cannabisgebruikers de frequentie van gebruik hoger dan bij gebruikers van andere middelen [2]. Hierbij is alcohol niet meegerekend. De regionale drugsmonitor ‘Skippen of Trippen?’, waar eind 2021 ruim 11.000 jongvolwassenen uit Oost-Brabant aan deelnamen, bevestigt de hoge prevalentie van cannabisgebruik en liet tevens zien dat cannabis in deze regio de meest genormaliseerde drugssoort is [3].

Vanuit het oogpunt van volksgezondheid is het van groot belang om cannabisgebruik bij jongeren te ontmoedigen en terug te dringen, omdat er aanzienlijke risico’s aan kleven. Zo vergroot een vroege aanvang van cannabisgebruik onder jongeren de kans op toegenomen gebruik op latere leeftijd [4-5] en afhankelijkheid van het middel [5]. Verder vergroot cannabisgebruik op jonge leeftijd de kans op gezondheidsrisico’s en verslechtering van cognitieve functies zoals een verminderde concentratie en kortetermijngeheugen [6-7]. Cannabisgebruik wordt daarnaast ook in verband gebracht met schooluitval en spijbelen, verminderde motivatie en verslechterde schoolprestaties [8-10]. Ook zorgt cannabisgebruik voor een vergroot risico op het ontwikkelen van psychische problemen [11], zoals depressie en angststoornissen [12-13]. Daarnaast wordt cannabisgebruik in verband gebracht met de ontwikkeling en uiting van schizofrenie en andere psychotische stoornissen bij individuen die hiervoor een genetische aanleg hebben [14]. Dit verband wordt ook waargenomen bij bipolaire stoornissen [15-16].

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Interview met Suzanna de Jonge

Op 7 november worden we door Suzanna de Jonge [1], 69 jaar, ontvangen in het door haar gekochte kleine huis (vroeger een bejaardenhuisje) in Haren onder de rook van Groningen. Na een korte kennismaking tussen Suzanna en Gert vertelt ze openhartig over haar verslaving, wat daaraan vooraf ging en hoe haar herstel is verlopen. Als leidraad voor ons gesprek hebben we de ‘mantra van Gerrit’ [2] genomen. We wisten dat Suzanna vrijwel zonder enige professionele bemoeienis haar herstel had georganiseerd. Dat mantra structureert zo de motieven en zorgt voor soms verrassende invalshoeken.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us