Ga naar de inhoud

Overzicht

Implementatie van kwaliteitsstandaarden voor de zorg en ondersteuning van personen die drugs gebruiken

Bevindingen uit het FENIQS-EU-project

Kwaliteitsstandaarden (KS) zijn een belangrijke prioriteit in het Europese drugsbeleid, maar de mate waarin ze worden toegepast is onduidelijk. Het FENIQS-EU-project (Further ENhancing the Implementation of Quality Standards in drug demand reduction across Europe) werd opgezet om het gebruik van KS te bevorderen en goede praktijken voor de implementatie van KS te identificeren in verschillende EU-lidstaten. Dit artikel wil inzicht geven in de belangrijkste bevindingen van dit Europees project.

Inleiding

Mechanismen voor kwaliteitsborging en kwaliteitscontrole zijn noodzakelijk om de kwaliteit van drugspreventie en verslavingszorg te garanderen [1,2,3]. Zo vormen kwaliteitsstandaarden (KS) een belangrijk instrument om de kloof tussen wetenschap en praktijk te overbruggen en om de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren. Kwaliteitsstandaarden zijn een belangrijke prioriteit in de huidige en vorige EU-drugsstrategie [4,5]. Ze weerspiegelen op wetenschappelijk bewijs gebaseerde kennis en door professionals vastgestelde kwaliteitscriteria voor de processen, inhoud en structuur van verslavingszorg en preventie [2] en vormen aldus een referentiekader voor kwaliteitscontrole [6]. Hoewel er een duidelijke nood is om dergelijke standaarden te implementeren, is er weinig bekend over de processen en uitkomsten van implementatie in de praktijk [7]. We stellen verder een onevenwicht vast in de mate van implementatie van kwaliteitsstandaarden in verschillende domeinen van drug demand reduction (DDR), waarbij de preventiesector geldt als één van de ‘beste leerlingen van de klas’ [3].

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Flakka, de nieuwe trend?

Dit artikel geeft op basis van een exploratief onderzoek een klein inkijkje in de wereld van Flakka en de mensen die deze middelen gebruiken. Concreet zal in dit artikel worden besproken wat Flakka nu precies is, wat de effecten van deze drugs zijn, wat de aard en omvang van Flakka is in Europa en Nederland, en wie de mensen die Flakka gebruiken nu eigenlijk zijn. Als laatste wordt aandacht besteed aan het brede aanbod van aanverwante middelen en de vraag waarom veel mensen, ondanks dit brede aanbod, toch voor Flakka kiezen.

Inleiding

De provincie Noord-Brabant is al jaren hét episch centrum van de productie en handel in synthetische drugs. Het gaat dan om ‘traditionele’ drugs zoals MDMA en amfetamine, maar ook om nieuwe psychoactieve stoffen, beter bekend als designerdrugs. [1] Een in Nederland onder de gemiddelde burger niet zo bekende designerdrug is Flakka. Het gebruik van Flakka is, met name in West-Brabant, de afgelopen jaren in opkomst. De eenheidscoördinator synthetische drugs van de politie-eenheid Zeeland-West-Brabant noemt dit een zorgwekkende ontwikkeling. In zijn rol als eenheidscoördinator komt hij veel in aanraking met meldingen over Flakka. Hij constateerde een gat in het informatiebeeld, en nader onderzoek naar Flakka was volgens hem dan ook noodzakelijk. Deze constatering vormde anderhalf jaar geleden de aanleiding voor een onderzoek naar Flakka in Nederland, waarbij de focus lag op West-Brabant. Hoewel dit onderzoek meer omvattend was, draaide de kern om de aard en omvang van het gebruik van Flakka en de vraag waarom nu specifiek Flakka zo in opkomst is, gelet op het brede aanbod van (designer)drugs en aanverwante geneesmiddelen. Anderhalf jaar later zet de trend in het gebruik van Flakka zich nog steeds voort en steeds meer mensen zullen daarom in aanraking komen met Flakka en de mensen die deze middelen gebruiken. Het lijkt daarom tijd om de kennis over Flakka met een breder publiek te delen. De in dit artikel gedeelde kennis komt met name uit de literatuur, maar bestaat voor een deel ook uit eigen ervaringen van mensen die gebruiken, verkopers, politie en een preventiemedewerker. Deze personen zijn namelijk voor dit onderzoek geïnterviewd en hebben een grote bijdrage geleverd aan het dichten van het hiervoor genoemde gat in het informatiebeeld.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

(G)een witte kerst en (g)een dampend nieuw jaar!

December: korte dagen, het einde van het jaar… Voor sommigen een tijd van gezelligheid, warmte, nostalgie en samen vieren. Op kerstborrels en nieuwjaarsrecepties wordt heel wat gespeecht, teruggeblikt en vooruitgekeken. Vaak onder het genot van wat lekkers en de nodige alcohol. Hoeveel alcoholvrije kerstborrels zullen er dit jaar worden georganiseerd? Hoeveel goede voornemens hebben betrekking op minder drinken, stoppen met roken, dampen, vapen, of andere verslavingen? Veel goede voornemens worden gemaakt vol optimisme en hoop, maar verbroken nog voordat de inkt in de eerste dagen van het nieuwe jaar is opgedroogd.

Gedragsverandering is lastig. Ook als er heel goede redenen zijn om te veranderen. Wat is dan de sleutel? Motivatie? Doorzettingsvermogen? Steun? Het ziekenhuis waar ik werk, is nu ruim een jaar alcoholvrij, dus ook de kerstborrel en nieuwjaarsreceptie! Dat geeft tot op de dag van vandaag de nodige weerstand. In een op gezondheid gerichte werkomgeving als het ziekenhuis, waar iedereen elke dag de gevolgen van overmatig middelengebruik ziet, is er al weerstand tegen een alcoholvrije kerstborrel. Hoe moeilijk moet verandering dan zijn voor iemand die kampt met verslaving? Iemand waarbij de gewoonten zo sterk ingesleten zijn, het gebruik zoveel heeft overgenomen en vaak ook beschadigd.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Abstract verpakt

Hogere dosis methadon houdt mensen langer in behandeling dan buprenorfine/naltrexone

De keuze tussen methadon en buprenorfine/naltrexone is soms lastig, als het gaat om substitutietherapie. Bakouni con suis (2024) onderzochten in een Canadese studie met 272 deelnemers het effect van beide middelen en hun dosis op het behandelverloop. Zij vonden dat de verschillende dosages weliswaar geen impact hadden op negatieve urinetests, maar wel dat hoe hoger de methadon gedoseerd werd (tot 67.70 mg per dag), hoe langer mensen in behandeling bleven over een opvolgperiode van 24 weken. 

Bakouni, H., Haquet, L., Socias, M.E., Le Foll, B., Lim, R., Ahamad, K., Jutras-Aswad, D., & OPTIMA Research Group within the Canadian Research Initiative in Substance Misuse (2024). Associations of Methadone and BUP/NX Dose Titration Patterns With Retention in Treatment and Opioid Use in Individuals With Prescription-Type Opioid Use Disorder: Secondary Analysis of the OPTIMA Study. J Addict Med. doi: 10.1097/ADM.0000000000001267. 

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Herstelverhaal van Kevin

Dag Kevin, vertel eens iets over jezelf…

Ik ben opgegroeid in een warm gezin. Mijn ouders zijn wel gescheiden toen ik twaalf jaar was, maar allebei zijn ze er altijd voor mij geweest. Ik heb eigenlijk een hele fijne jeugd gehad. Ik was altijd vrolijk en gelukkig. 

Op dertienjarige leeftijd ben ik in contact gekomen met cannabis. Ik ben nieuwsgierig van aard en begon te experimenteren. Met middelen, al snel allerlei. Illegale middelen, zoals speed, xtc, cocaïne, en later ook heroïne. Ik heb vijftien jaar gespoten. Uiteindelijk kon ik mijn heroïneverslaving overwinnen. 

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Stand van zaken rond comorbiditeit middelgebruiksstoornissen en eetstoornissen

Er is in de literatuur groeiende interesse voor een parallel tussen middelgebruiksstoornissen en eetstoornissen. De doelstelling van dit overzichtsartikel is om eerst een overzicht te geven van de recente literatuur rond de prevalentie van eetstoornissen bij middelgebruiksstoornissen enerzijds en middelgebruiksstoornissen bij eetstoornissen anderzijds, met specifieke aandacht voor de aanwezigheid van eetbuien. Nadien wordt een synthese gebracht van de voorgestelde mechanismen op neurobiologisch en psychologisch vlak die deze comorbiditeit kunnen verklaren en veroorzaken. Ten slotte worden er enkele voorstellen gedaan voor initiatieven ter screening en verder onderzoek. Door eetbuien als verslavend gedrag te erkennen opent dit de deur voor nieuwe perspectieven in de behandeling.

Inleiding

Tijdens mijn specialisatiejaar op een afdeling voor verslavingszorg viel duidelijk op dat meerdere patiënten met een middelgebruiksstoornis ook eetbuien hadden. Opvallend waren de klinische gelijkenissen tussen beide problematieken met craving, controleverlies en overmatig gebruik van zowel voedsel als het middel, gebruik ondanks negatieve gevolgen en schuldgevoelens nadien. Deze observaties deden nadenken over een mogelijke link tussen beide pathologieën, of de onderliggende mechanismen onderling interageren en of dit bruikbaar is bij de behandeling.

Een eerste scan van de bestaande meta-analyses beaamde dat de comorbiditeit tussen eetstoornissen en middelgebruiksstoornissen frequent voorkomt [1-3]. Het werd duidelijk dat ongeveer één op vijf individuen met (eender welke) eetstoornis op een gegeven punt in zijn of haar leven een stoornis in het gebruik van een middel zal ontwikkelen en één op tien op het moment van onderzoek reeds voldoet aan een huidige diagnose van een middelgebruiksstoornis. De aanwezigheid van eetbuien en purgeren verhoogt dit risico [1]. Een comorbide middelgebruiksstoornis is vaker aanwezig bij Anorexia nervosa binge-purge subtype (AN-BP) dan bij AN restrictieve subtype (AN-R) [2]. Verder zag men dat één op vijf van patiënten met binge eating disorder (BED) een alcoholgebruiksstoornis heeft [3]. 

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Verslaving en persoonlijkheidsstoornis

Dubbele diagnose: dubbele hulp of dubbel stigma?

Heeft het zin om te spreken over de dubbele diagnose verslaving en persoonlijkheidsstoornis? Om deze vraag te beantwoorden onderscheiden we de situaties waarin het ons juist en helpend lijkt om te spreken van een (echte) dubbele diagnose, van andere gevallen waarin een bijkomende diagnose van persoonlijkheidsstoornis eerder een onnodige of zelfs onwenselijke ballast is. Binnen de eerste categorie (de zgn. echte dubbeldiagnose) gaan we meer uitvoerig in op twee persoonlijkheidsstoornissen, die vaak genoemd worden samen met verslaving én waarmee hulpverleners het vaak moeilijk hebben: de antisociale en de borderline persoonlijkheidsstoornis (verder resp. APS en BPS). De biosociale theorie uit de dialectische gedragstherapie vormt ons uitgangspunt voor een bijkomende kijk op complicerende persoonlijkheidsproblemen (i.c. de BPS en de APS), die ons kan helpen bij een aantal gekende struikelblokken in de behandeling van deze dubbele problematiek. Bij wijze van besluit geven we aan hoe een vertrouwdheid met deze twee persoonlijkheidsproblematieken kan bijdragen aan de attitude van de hulpverlener in een herstelgerichte behandeling van verslaving – ook in deze gevallen waarin een dubbele diagnose onnodig en zelfs onwenselijk is.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Verlengd GHB-onttrekkingsdelier, een klinische uitdaging

Gammahydroxybutyraat-, gammahydroxyboterzuur- of GHB-intoxicatie en acute ontwenning zijn een frequent fenomeen op de spoedeisende hulp. De intoxicatie kan overgaan in een ongeplande ontwenning en kent een complex onthoudingssyndroom. We presenteren een casus waarbij het onttrekkingssyndroom leidde tot een verlengd onttrekkingsdelier en de eerstelijns medicamenteuze behandeling ontoereikend bleek.

Casuspresentatie

Een 35-jarige man1, in de voorgeschiedenis gekend met polytoxicomanie waaronder GHB-gebruik, presenteert zich in de zomer van 2023 op spoedgevallen vanuit politiecel wegens een vermoeden van GHB-ontwenning. 

Hij presenteerde zich reeds de nacht daarvoor, maar verliet spoedgevallen na medische klaring en op vraag van de politie omdat hij onder arrest stond en verhoord moest worden. Er werd een advies gegeven om bij ontwenningssymptomen contact op te nemen met een arts en terug te keren naar de spoedeisende hulp. Bij deze eerste presentatie bleek dat de urinetoxicologische screening positief was op benzodiazepines en cocaïne, het labo toonde ethanol < 0.10 g/l, creatininekinase 236 U/l en verder geen bijzonderheden. Bloeddruk bedroeg 155/80 mm Hg, pols 114 bpm, temperatuur 36.1°C en saturatie 95%. Patiënt was hemodynamisch stabiel, psychomotorisch rustig, georiënteerd en aanspreekbaar. Hij vertelde dagelijks ‘een fles’ GHB te gebruiken, wat volgens hem 110 tot 160 ml per dag was. Hij vertelde ’s nachts rond 4 uur wakker te worden en dan opnieuw te gebruiken. Dit deed hij sinds meer dan een jaar. 

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Kunnen voorgeschreven cannabinoïden cannabis vervangen?

Wetswijzigingen in de afgelopen jaren hebben het voorschrijven van medicinale cannabis mogelijk gemaakt in verschillende landen, vaak als reactie op een groeiende publieke vraag. Desondanks zijn de medische indicaties en de toegang tot voorgeschreven cannabis nog steeds beperkt. Voorschrijvers worden geconfronteerd met diverse uitdagingen in de vorm van barrières en dilemma’s, vaak gerelateerd aan stigma, gebrek aan informatie en training. Dit heeft tot gevolg dat veel patiënten illegale cannabis gebruiken ter verlichting van symptomen. In dit essay zullen we de meest voorkomende controverses rond het voorschrijven van cannabis uiteenzetten, met name binnen de (verslavings)psychiatrie. Daarnaast bespreken we de ethische overwegingen met betrekking tot het voorschrijven van cannabis, de risico-batenanalyse, de beperkingen van de huidige kennis, en enkele mogelijke oplossingen voor de sterke vraag van patiënten en hun families.

Onverwachte aanvragen

In het Zorgprogramma Middelengebruik van het Universitair Medisch Centrum (UMC) Utrecht behandelen we mensen met verslaving en diverse comorbide psychiatrische stoornissen. Sinds 2021 hebben we echter een toenemend aantal vragen en verwijzingen ontvangen van huisartsen, verslavingsartsen en psychiaters omtrent het gebruik van medicinale cannabis bij patiënten met psychiatrische aandoeningen. Deze vragen werden met name gesteld door patiënten die al geruime tijd cannabis aanschaffen in coffeeshops vanwege uiteenlopende symptomatologie. Zij vroegen zich af of ze in aanmerking kwamen voor medicinale cannabis.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us