Ga naar de inhoud

Overzicht

Ik kan de zwaarte van een verslaving voelen

Het verhaal van Nancy

Ik heb Nancy voor het eerst gehoord in de podcast ‘Verslaving in Verbinding’, waar ze geïnterviewd werd door Tim Cools. Ze is psychiatrisch verpleegkundige en werkt in een mobiel GGZ-team. Ze is ook ervaringsdeskundige op het vlak van verslaving en psychose. “Ik denk dat ik daardoor een betere hulpverlener kan zijn”, hoorde ik haar daar zeggen. Dat geloof ik graag, daarom wou ik meer van haar horen en heb ik haar geïnterviewd.

Nancy vertelt over haar parcours, in en uit de verslaving, over de vele opnames en over haar herstel en haar werk als verpleegkundige. 

Een gemiste kans

Haar leven had er anders kunnen uitzien wanneer ze in haar jeugd meer had kunnen praten over wat ze had meegemaakt. Ze raadpleegde op haar achttiende een psychiater die wel luisterde maar besloot dat het allemaal veel te diep zat. Hij schreef haar een pilletje voor om “het allemaal een beetje stabiel te houden”, herinnert ze zich. 

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Deeltijdbehandeling voor verslaving en persoonlijkheid

Uitgangspunten en werkwijze

Verslaving en persoonlijkheidsstoornissen komen vaak samen voor. Hoewel het advies is om beide stoornissen geïntegreerd te behandelen, gebeurt dit maar weinig. In het huidige artikel wordt een behandelprogramma beschreven waarin deze geïntegreerde behandeling wel plaatsvindt: de Deeltijd Verslaving en Persoonlijkheid. Het artikel beschrijft de achterliggende principes van deze behandeling en de werkwijze in het programma, met als doel clinici uit het werkveld te informeren.

Inleiding

Persoonlijkheidsstoornissen en verslaving komen frequent samen voor [1,2]. Geïntegreerde behandelingen van beide stoornissen wordt dringend aangeraden [3], maar op wetenschappelijke evidentie gebaseerde, geïntegreerde behandelingen worden beperkt aangeboden, ook in België en Nederland. De Rotterdamse GGZ-instelling Antes (onderdeel van Parnassia Groep) biedt sinds ruim tien jaar een dergelijke behandeling aan aan mensen die last hebben van verslavingsproblemen en co-morbide persoonlijkheidsstoornissen. Dit aanbod is vijf jaar geleden geformaliseerd in een deeltijdbehandeling, de ‘Deeltijd Verslaving en Persoonlijkheid’ (DVP). De therapie binnen deze afdeling is gebaseerd op principes vanuit cognitieve gedragstherapie (CGT), schematherapie en groepspsychotherapie en bouwt op resultaten uit eigen onderzoek naar de werkzaamheid van schematherapie bij de genoemde doelgroep [4]. In dit onderzoek zijn eerste aanwijzingen gevonden voor de werkzaamheid van schematherapie in het verminderen van symptomen van een stoornis in het gebruik van alcohol en een borderline-persoonlijkheidsstoornis (deze combinatie van stoornissen komt zeer vaak voor; [5]).

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Cocaïnepreventie in Vlaanderen: geen one size fits all

Cocaïnegebruik in Vlaanderen lijkt toe te nemen, in het bijzonder in specifieke settings. Ook het aantal behandelingsaanvragen voor cocaïneverslaving in de alcohol- en drughulpverlening is toegenomen. De reputatie van cocaïne als sociale drug en de onderschatting van de gevolgen van cocaïnegebruik lijken te zorgen voor een positieve publieke perceptie van cocaïne. Toch bestaat geen eenduidig beeld op de doelgroep van mensen die cocaïne gebruiken. Nochtans is een adequate beeldvorming een essentiële voorwaarde voor het ontwikkelen van preventie op maat. Aan de hand van een mixed-method strategie waarbij drie kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethoden worden gecombineerd, geeft dit onderzoek inzicht in de motieven van cocaïnegebruik en brengt het aanknopingspunten voor preventie in kaart. De resultaten tonen aan hoe bepaalde motieven voor cocaïnegebruik samenhangen met meer of minder risicovolle patronen van gebruik en beschrijven hoe preventie-interventies daarop kunnen inspelen.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Het gebruik van transcraniële gelijkstroomstimulatie gecombineerd met bupropion voor de behandeling van een patiënt en diens partner met rookverslaving

Het gecombineerde gebruik van bupropion en tDCS kunnen mogelijk complementaire effecten hebben op de neurobiologische systemen die betrokken zijn bij nicotineafhankelijkheid. Bupropion kan de ontwenningsverschijnselen verlichten, terwijl tDCS de neuronale circuits die betrokken zijn bij hunkering en het beloningssysteem kan moduleren. Dit artikel beschrijft een partner-behandelcasus van een 38-jarige vrouw en een 35-jarige man die respectievelijk 17 en 13 jaar nicotine rookten.

Inleiding

Transcraniële gelijkstroomstimulatie of Direct Current Stimulation (tDCS) is een niet-invasieve hersenstimulatietechniek die veelbelovend is voor het ondersteunen van rookstop [1]. tDCS werkt mogelijk door het moduleren van neuronale signalen in de mesocorticolimbische paden van de hersenen, wat resulteert in verminderde trek, verbeterde impulscontrole en verminderde frequentie van het roken, terwijl het veilig is en goed wordt verdragen bij rokers [1-2]. Bupropion, een dopamine- en noradrenalineheropnameremmer, is op de markt beschikbaar als medicamenteuze ondersteuning bij rookstopbegeleiding en verdubbelt de kans op succesvolle rookstop vergeleken met placebo [3]. Bupropion vermindert het verlangen naar nicotine en verlicht ontwenningsverschijnselen vergeleken met placebo [3], echter kan bupropion ook bijwerkingen geven, waarvan de meest ernstige dosisafhankelijke convulsies betreft. tDCS toont op het vlak van risico voor convulsies eerder inconsistente resultaten, variërend van het verlagen van de convulsieve drempel tot het verhogen van deze drempel [4-5]. Het gecombineerde gebruik van bupropion en tDCS kunnen mogelijk complementaire effecten hebben op de neurobiologische systemen die betrokken zijn bij nicotineafhankelijkheid. Bupropion kan de ontwenningsverschijnselen verlichten, terwijl tDCS de neuronale circuits die betrokken zijn bij hunkering en het beloningssysteem kan moduleren. Enerzijds kan tDCS resulteren in een sterker klinisch effect, anderzijds bestaat de ongerustheid dat dit kan worden geassocieerd met meer bijwerkingen. Echter, het gecombineerde gebruik van bupropion en tDCS en hun effectiviteit en veiligheid bij rookstop werd niet eerder onderzocht. 

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Richtinggevende adviezen voor de ontwikkeling van een zorgpad alcohol (preventie, detectie en behandeling) in een algemeen ziekenhuis

Vlaamse ziekenhuizen hebben een variëteit aan klinische protocollen in de zorg voor patiënten die overmatig alcohol gebruiken. Daarnaast is er gebrek aan duidelijke implementeerbare richtlijnen en wetenschappelijke literatuur over dit thema. Er werd daarom een werkgroep opgericht, met als doelstelling om meer uniforme en kwaliteitsvolle adviezen te ontwikkelen voor de uitwerking van een zorgpad rond alcohol binnen een ziekenhuis. Op basis van uitwisseling van expertise en de manier van werken van de verschillende ziekenhuizen enerzijds, en bevindingen uit de wetenschappelijke literatuur anderzijds, werden richtinggevende adviezen samengebundeld, toepasbaar op patiënten van 16 tot 75 jaar. De adviezen bespreken volgende thema’s: screening en detectie van riskant alcoholgebruik en -ontwenning met behulp van de AUDIT-C, het gebruik van de CIWA-Ar en benzodiazepines bij de preventie en behandeling van alcoholontwenning, en het gebruik van vitaminesuppletie ter preventie en behandeling van Wernicke encefalopathie. De richtinggevende adviezen dragen bij aan een efficiënter ontwikkelingsproces en deskundigheidsbevordering van het zorgpad rond alcohol in de deelnemende ziekenhuizen en kunnen andere ziekenhuizen ondersteunen in de ontwikkeling van een kwalitatief zorgpad rond alcohol. Verder onderzoek is nodig om de implementatie van de adviezen in de praktijk te beoordelen.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Meer of minder ecg’s in de GGZ en verslavingszorg?

Patiënten met een ernstig psychiatrische aandoening en verslaving hebben een hoger risico op cardiovasculaire problematiek, zoals QTc-verlenging op het ecg, metabool syndroom en myocardinfarct. In dit artikel wordt bekeken of het standaard afnemen van een ecg bij elke opgenomen patiënt met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) en verslaving nuttig is. Er werden vijf artikelen geïncludeerd; vier cross-sectionele onderzoeken en één longitudinaal onderzoek. In alle onderzoeken werd aangetoond dat deze patiëntengroep een verhoogd risico loopt op cardiovasculaire problematiek en dat screening middels een ecg deze problemen kan opsporen.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Een broodnodige herwaardering van schadebeperking!

Denkt u weleens na over welke doelen u heeft in uw leven? Wordt u daartoe uitgedaagd in de vorm van een Individueel Ontwikkel Plan (IOP) als vast onderdeel van het jaargesprek? Of gaat u zover dat u met uw partner of vrienden om de zoveel maanden terugblikt, evalueert en in een Plan-Do-Check-Act (PDCA) cyclus plannen maakt voor de komende periode? En mocht dit zo zijn, prijkt ‘iets niet of minder doen’ dan bovenaan uw lijstje, of formuleert u toch vooral positieve doelen voor uzelf?

Ik vraag wekelijks aan mijn patiënten wat hun doelen zijn voor de behandeling. Soms is dat abstinentie van wat voor middel of gedrag dan ook. Dat is gemakkelijk voor mij, want daar kun je de behandeling vervolgens meteen op richten. Veel vaker gaat het echter om heel andere doelen, zoals een ouderrol oppakken, werk of opleiding, een sociaal leven of een eigen plek om te wonen. Door de ‘herstelbeweging’ zijn behandelaren zich bewuster geworden van het verschil tussen het verminderen van klachten en een toename van functioneren en welbevinden op verschillende terreinen in het leven. Abstinentie kan een doel op zich zijn, maar is toch veel vaker een middel om andere doelen in het leven te verwezenlijken.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Abstract verpakt

Kan verminderen van het gebruik ook een behandeldoel zijn?

In een gepoolde dataset van 13 RCT’s werden een aantal indicatoren gemeten bij personen in behandeling voor verslaving aan stimulerende middelen (cocaïne en amfetamines) die geen abstinentie bereikten maar hun gebruik wel reduceerden. Die groep was overigens groter dan de abstinenten. Verminderd gebruik werd significant geassocieerd met een afname van de craving naar de primaire drug, drugszoekend gedrag, ernst van depressie, evenals meerdere maten van algemene verbetering in psychosociaal functioneren en ernst van drugsgerelateerde problemen, zij het minder sterk dan bij onthouding. Outcome-onderzoek zou verbreed kunnen worden om deze klinische indicatoren van herstel niet te negeren.

Amin-Esmaeili, M., Farokhnia, M., Susukida, R., Leggio, L., Johnson, R.M., Crum, R.M., & Mojtabai, R. (2024). Reduced drug use as an alternative valid outcome in individuals with stimulant use disorders: Findings from 13 multisite randomized clinical trials. Addiction, 119(5): 833-843. doi: 10.1111/add.16409.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us