Overzicht

Patiënten met chronische niet-kankergerelateerde pijn (CNKP) gebruiken regelmatig langdurig voorgeschreven opioïden. Soms leidt dit tot een stoornis in het gebruik van opioïden (SGO). Dit onderzoek beschrijft de effecten van opioïdrotatie naar buprenorfine/naloxon (BuNa) op opioïdmisbruik, zucht, pijn, hyperalgesie, depressie, angst en stress, en kwaliteit van leven bij 43 patiënten met CNKP en SGO. 

Inleiding

In Nederland hebben meer dan 2 miljoen volwassenen chronische pijn [1]. Chronische niet-kankergerelateerde pijn (CNKP) is gedefinieerd als pijn die persisteert of terugkeert gedurende meer dan drie maanden en niet het gevolg is van een oncologische aandoening [2]. Ondanks dat opioïden frequent worden voorgeschreven voor patiënten met CNKP, zijn ze, in tegenstelling tot voor acute pijn, niet bewezen effectief [3]. Langdurig gebruik van opioïden kan gepaard gaan met bijwerkingen, zoals maag-darmklachten (obstipatie), slaapstoornissen, sufheid, stemmingsklachten, ademhalingsdepressie en een lagere kwaliteit van leven [4, 5]. Daarnaast is er risico op overdosering [5, 6]. Langdurig gebruik van opioïden kan leiden tot tolerantie en opioïd-geïnduceerde hyperalgesie [7]. Deze hyperalgesie is een paradoxaal proces, veroorzaakt door langdurig gebruik van opioïden waarbij het zenuwstelsel sensitiever wordt voor pijn. Dit kan zorgen voor een verhoogde opioïdbehoefte. 

Een vergelijkend onderzoek naar cliëntkenmerken in de verslavingszorg

Binnen de verslavingszorg wordt zowel de reguliere als de forensische doelgroep behandeld, maar het is onbekend of beide doelgroepen van elkaar verschillen. Er is niet eerder onderzoek gedaan naar dit onderscheid, terwijl inzicht in mogelijke verschillen belangrijk is om behandeling te kunnen optimaliseren en de kans op recidive bij de forensische doelgroep te verminderen.

Inleiding

Verslavingsproblematiek wordt volgens de DSM-5 [1] gediagnosticeerd als een stoornis in het gebruik van alcohol of een ander middel, waarbij de problematiek zich vaak verspreidt over meerdere leefgebieden, zoals relaties, sociaal functioneren, werk, wonen en financiën, maar ook op justitieel gebied. Hoewel er geen één-op-één relatie is te vinden tussen middelengebruik en delictgedrag – want lang niet alle middelengebruikers vertonen crimineel gedrag en lang niet alle delinquente personen gebruiken alcohol en/of drugs – wordt de samenhang tussen verslaving en crimineel gedrag al jarenlang aangetoond, zowel in het buitenland [2-5] als in Nederland [6-7], en dit voor zowel mannen als vrouwen [8-9]. Jongeren die middelen gebruiken, blijken minstens twee keer zoveel gewelds- en vermogensdelicten te plegen als jongeren die geen middelen gebruiken [8]. Wanneer het drugsgebruik toeneemt, neemt bijna altijd de vermogenscriminaliteit toe [9], waarbij het meestal gaat om heroïne- en cocaïnegebruik [10-12]. Alcoholgebruik wordt vaak geassocieerd met (huiselijk) geweld [13-15]. Middelenmisbruik, vooral de combinatie van alcohol en drugs, is een voorspellende factor voor (recidive van) criminaliteit [15].

De visie van hulpverleners en cliënten in een Vlaams-landelijke regio

Het Belgische Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg rapporteerde in 2019 dat het onduidelijk is of de beschikbaarheid van geestelijke gezondheidszorg in België effectief beantwoordt aan de behoeften van personen met een middelengebonden stoornis. Met dit huidige onderzoek wordt nagegaan hoe personen met een middelengebonden stoornis en hun hulpverleners de toegankelijkheid van de geestelijke gezondheidszorg en gespecialiseerde hulpverlening ervaren in de niet-stedelijke regio Vlaamse Ardennen. Deze studie pleit voor het overstijgen van zorgfragmentering door het installeren van een operationele definitie van netwerkgericht werken, modelgetrouwheid bij het toepassen van case management en meer outreachend werken als deel van een gefaseerd en individueel aangepast zorgaanbod.

Achtergrond

In 2019 publiceerde het Belgisch Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg een rapport over de organisatie van de GGZ [1]. Dit rapport concludeerde dat het niet duidelijk is of het huidige GGZ-aanbod effectief tegemoetkomt aan de noden van personen met een middelengebonden stoornis. De toegankelijkheid van de GGZ voor deze groep wordt volgens het KCE-rapport als knelpunt ervaren, specifiek op het vlak van gemeenschapsgerichte zorg, begeleid wonen en de billijke spreiding van het zorgaanbod [1].

Dit onderzoek bestudeert de subjectieve ervaring van Vlaamse adolescenten (hogeschool- en universiteitsstudenten van 17-25 jaar) met psychotrope medicatie (benzodiazepines en/of antidepressiva) tijdens de COVID-19-pandemie. Aan de hand van een narratieve analyse, meer specifiek door het bekijken van de ziekte- en medicatienarratief, tracht dit onderzoek de betekenissen te begrijpen die deze jongeren ontwikkelen met betrekking tot hun mentale gezondheidsproblemen en het daaruit volgend medicatiegebruik.

Inleiding

Tijdens en in de nasleep van de COVID-19-pandemie is het gebruik van psychotrope medicatie toegenomen. In de vijfde COVID Gezondheidsenquête van Sciensano (afgenomen in december 2020) gaf in de leeftijdsgroep tussen 18 en 24 jaar maar liefst 75% van zij die benzodiazepines gebruikten aan daarmee gestart te zijn of hun inname te hebben verhoogd sinds het begin van de pandemie [1]. Daarnaast gebruikt momenteel 7,6% van de jongeren boven de 15 jaar antidepressiva en lijdt 16% van de 16- tot 24-jarigen aan depressieve stoornissen, vergeleken met 10% in 2018 [1, 2]. De stijging in voorschriften houdt sinds begin 2021 aan en vertoont een gendereffect waarbij de stijging vooral zichtbaar is bij jonge vrouwen [3].

Het verslavingsbehandelprogramma van De Wending van het Leger des Heils kent een opbouw waarbij de nadruk geleidelijk verschuift van verslavingsbehandeling naar herstelbegeleiding en resocialisatie. Tijdens de ontwikkeling van het programma is geïnventariseerd wat de behandeldoelen en behoeften van cliënten zijn, vanuit het perspectief van cliënten zelf, naasten en behandelaren. Dit artikel beschrijft de resultaten van een inventarisatie met behulp van semigestructureerde individuele interviews en groepsinterviews. Resultaten van kwalitatieve studies als deze kunnen helpen behandelprogramma’s in te richten naar de doelen en behoeften van cliënten.

Inleiding

Bij cliënten met een ernstige verslaving speelt vaak meervoudige problematiek op meerdere levensgebieden. Meer dan de helft van de cliënten in de specialistische verslavingszorg heeft naast verslaving een psychiatrische co-morbiditeit [1]. Tevens heeft 30 tot 40 procent van de cliënten binnen de verslavingszorg een licht verstandelijke beperking (LVB) of zwakbegaafdheid [2-5]. Beperken we dit tot LVB, dan gaat het om ongeveer één op de vijf cliënten. Wanneer cliënten een verslaving, psychiatrische co-morbide stoornis én een verstandelijke beperking (waaronder ook zwakbegaafdheid) hebben, dan spreken we van triple problematiek.