Ga naar de inhoud

Overzicht

Ambulante zorg encasemanagement bij patiëntenmet het syndroom van Korsakovof een andere alcoholgerelateerdeneurocognitieve stoornis

Persisterende cognitieve stoornissen ontstaan in een alcoholgerelateerde context kunnen dusdanig ernstig zijn dat deze leiden tot beperkingen in het dagelijks functioneren, de zelfredzaamheid en de autonomie van patiënten. Binnen het Topklinische Korsakovcentrum voor Alcoholgerelateerde Cognitieve Stoornissen van het Vincent van Gogh voor Geestelijke Gezondheid in Venray in Nederland wordt sinds een aantal jaren gespecialiseerd casemanagement aangeboden voor patiënten met alcoholgerelateerde neurocognitieve stoornissen, met als doel terugval in alcoholgebruik te minimaliseren en de zelfredzaamheid van patiënten in de thuissituatie te optimaliseren. Deze aanpak is binnen de GGZ in Nederland uniek, omdat deze doelgroep, patiënten met alcoholafhankelijkheid en bijkomende (beperkte of uitgebreide) neurocognitieve stoornissen, niet als zodanig onderscheiden wordt binnen de reguliere verslavingszorg, instellingen gericht op niet-aangeboren hersenletsel of de geestelijke gezondheidszorg.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Natuurlijk herstel als onderschatte weg naar herstel van verslaving

Een overzichtsstudie

Natuurlijk herstel (NH) of herstel zonder behandeling is een historisch onderschatte weg naar herstel van verslaving. De hoeveelheid onderzoek naar deze weg tot herstel groeit, maar de laatste omvattende overzichtsstudie over NH van verslaving aan alcohol en/of illegale middelen werd in 2010 gepubliceerd. Dit artikel identificeerde zeven pistes voor verder onderzoek. In deze overzichtsstudie onderzoeken we hoe wetenschappelijk onderzoek naar NH sindsdien tegemoet is gekomen aan deze zeven suggesties.

Inleiding

Veel mensen herstellen van problemen met middelengebruik zonder daarvoor een behandeling te volgen. Een representatieve studie van Kelly en collega’s uit de Verenigde Staten schatte dat 46,1% van de mensen die een probleem met alcohol of drugs oplosten, dit deed zonder formele (residentiële of ambulante) en/of informele (zelfhulpgroepen) behandeling [1]. Deze weg naar herstel wordt in de internationale literatuur omschreven als ‘natuurlijk herstel’ (NH), ‘spontaan herstel’ en ‘zelfverandering’. Hoewel de geschatte prevalentiecijfers afhankelijk zijn van de gebruikte definities en doorheen studies variëren [2], wijst de relatief hoge prevalentie van NH erop dat herstel van verslaving veel meer inhoudt dan het volgen van een behandeling [3].

Onderzoek naar NH is beperkt, door onder andere de moeilijke bereikbaarheid van mogelijke participanten. De overzichtsstudies die hierover gepubliceerd worden, hebben vaak een zeer specifieke focus. In 2010 publiceerden Klingemann en collega’s [3] de laatste review met een brede reikwijdte, waarop deze overzichtsstudie voortbouwt. Klingemann en collega’s stellen dat onderzoek naar NH tot in 2009 voornamelijk in te delen is volgens drie trends: (a) surveyonderzoek dat aanvankelijk vooral op prevalentie gericht was, maar nadien ook andere thema’s zoals de maatschappelijke voorwaarden voor NH bevroeg; (b) vergelijkend onderzoek tussen mensen die wel en geen behandeling hebben gevolgd, dat de verschillen tussen beiden relativeert; en (c) opkomend vergelijkend onderzoek tussen mensen in NH onderling, bijvoorbeeld op basis van cultuur, gender of leeftijd.

Aan het einde van dit artikel beschrijven Klingemann en collega’s [3] zeven pistes voor verder onderzoek, waarop deze overzichtsstudie verder bouwt. Voor hen is er nood aan onderzoek (i) naar waarom verandering optreedt, (ii) naar mensen die niet slagen in NH, (iii) dat verder gaat dan individuele, cognitieve veranderingsmechanismen, (iv) dat NH in verschillende culturen en landen bestudeert, (v) dat verandering op lange termijn onderzoekt, (vi) dat vertrekt vanuit een mixed-methoden onderzoeksopzet en (vii) dat NH integreert in bredere theoretische kaders.

In deze review bespreken we de verschillende manieren waarop internationaal onderzoek sinds 2010 tegemoet is gekomen aan deze suggesties. Zo willen we (a) een overzicht bieden van recent onderzoek naar NH van problemen met middelengebruik en (b) mogelijkheden voor toekomstig onderzoek naar NH identificeren.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Rooksignalen

Bevorderende en belemmerende factoren bij de invoering van een rookvrije verslavingszorg

In het Nationaal Preventieakkoord is in 2018 vastgelegd dat in 2030 de gehele zorg rookvrij is [1]. Door verslavingszorginstellingen, aangesloten bij Verslavingskunde Nederland (VKN), werd in 2018 de ambitie uitgesproken om al in 2020 rookvrij te zijn; de Nederlandse ziekenhuizen en GGZ-­instellingen gaan uit van 2025.

Inleiding

Tabaksgebruik is een belangrijke oorzaak van vermijdbare ziektelast en overlijden [1]. Desondanks rookte nog altijd 20,6% van de Nederlandse volwassenen in 2021, waarvan 15,2% dagelijks [2]. De verslavingszorg heeft een bijzondere verantwoordelijkheid in het verminderen van het rookgedrag van haar cliënten, mede omdat het aantal rokende cliënten bijzonder hoog is [3]. Internationaal gaat het om 84% van de cliënten die rookt ten opzichte van 31% rokers in de bevolking. Daarbij blijkt het percentage rokers onder medewerkers in de verslavingszorg ook relatief hoog (26%–45%) [3,4]. Tot slot heeft roken een negatieve invloed op het effect van verslavingsbehandelingen [5,6].

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Over kansen en gokken

Waar we soms best wat genuanceerder mogen denken, vraag ik me af of we op andere momenten niet beter het beestje bij de naam kunnen noemen. Zo heb ik me de afgelopen maanden verbaasd over de discussie omtrent de regulering van kansspelen op afstand. Waarom noemen we dit niet gewoon online gokken? Kansspelen klinkt een stuk aaibaarder, dat moet gezegd worden. Maar willen we kansspelen op afstand reguleren of gaan we inzetten op het voorkomen van een gokverslaving?

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Abstract verpakt

ADHD-behandeling leidt niet tot verslaving

Sommige artsen en ouders zijn huiverig om stimulantia te geven aan kinderen die ADHD hebben. Eén van de redenen voor deze terughoudendheid is de angst dat het gebruik van methylfenidaat of amfetamines kan leiden tot verslaving. Of deze vrees terecht is, werd onlangs onderzocht in twee grote cohortstudies in de Verenigde Staten (McCabe et al., 2023) en in Canada (Molina et al., 2023). Deze grote studies (resp. 470 en 579 jongeren) danken hun kracht aan de jarenlange opvolging. Beide studies concluderen dat stimulantiagebruik niet is geassocieerd met middelenmisbruik op latere leeftijd, maar vinden ook geen protectief effect van de medicatie naar verslaving toe. McCabe et al. geven wel aan dat het misbruiken van stimulantia een indicator is voor later druggebruik; dit dient dus goed te worden opgevolgd.

McCabe, S.E., Schulenberg, J.E., Wilens, T.E., Schepis, T.S., McCabe, V.V., & Veliz, P.T. (2023). Cocaine or Methamphetamine Use During Young Adulthood Following Stimulant Use for Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder During Adolescence. JAMA network open, 6(7), 2322650. https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2023.22650

Molina, B.S.G., Kennedy, T.M., Howard, A.L., Swanson, J.M., Arnold, L.E., Mitchell, J.T., Stehli, A., Kennedy, E.H., Epstein, J.N., Hechtman, L.T., Hinshaw, S.P., & Vitiello, B. (2023). Association Between Stimulant Treatment and Substance Use Through Adolescence Into Early Adulthood. JAMA psychiatry, e232157. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2023.2157

 

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Een geval van kortdurend bupropion-misbruik middels snuiven

Bupropion wordt doorgaans gezien als een veilig antidepressivum zonder misbruikpotentieel. Wij brengen de casus van een man met een stoornis in het gebruik van cocaïne, die gedurende enkele dagen bupropion begon te snuiven om eenzelfde effect als cocaïne te verkrijgen. Na enkele dagen wist de man dit gebruik weer te stoppen omdat hij zich, na een korte high, gedurende meerdere uren emotioneel zeer slecht voelde. Hoewel zeldzaam dient de clinicus erop verdacht te zijn dat bupropion misbruikt kan worden en wat voor gevolgen dit kan hebben.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Behoeftepeiling dubbele diagnose in het beschermd wonen

Veel mensen met een psychische kwetsbaarheid gebruiken middelen. Een verslaving hebben naast een psychische aandoening wordt ‘dubbele diagnose’ genoemd. In het beschermd wonen (BW) komt een dubbele diagnose vaak voor1, maar hoe deze bewoners begeleid worden, verschilt tussen instellingen. Al in 2001 deed het Trimbos-instituut onderzoek naar behandeling van dubbele diagnose en ontwikkelde het naar aanleiding daarvan een basisprogramma [1]. Tien jaar later verscheen op initiatief van het Landelijk Expertise Centrum Dubbele Diagnose (LEDD) de Handreiking ‘Het vormgeven van woonbegeleiding aan mensen met een dubbele diagnose’ [2]. Knelpunten die toen naar voren kwamen, waren een suboptimale samenwerking tussen behandelaren van de ggz en verslavingszorg, kennisgebrek over dubbele diagnose bij veel woonbegeleiders en ontoereikende woonvormen voor mensen met een dubbele diagnose.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

MOTI-4

De implementatie en disseminatie van een evidence-based cannabisinterventie in Nederland

In dit artikel wordt de ontwikkeling, RCT en implementatie van Moti-4 beschreven. Moti-4 is oorspronkelijk een interventie gericht op problematisch cannabisgebruik onder kwetsbare adolescenten en maakt gebruik van motiverende gespreksvoering, zelfcontrole en versterking van gedragscontrole. Na het ontwikkeltraject zijn 27 Nederlandse preventiewerkers opgeleid om de Moti-4-RCT uit te voeren met 131 Nederlandse jongeren van 14-24 jaar, die in de voorafgaande maand cannabis hadden gebruikt. De studie toonde aan dat Moti-4 een effectieve interventie is om cannabisgebruik bij jongeren te verminderen.

Inleiding

In dit artikel wordt de aanleiding, ontwikkeling en implementatie van de Nederlandse preventieve cannabisinterventie Moti-4 beschreven. Na de Tweede Wereldoorlog is cannabis wereldwijd de meest gebruikte illegale drug geworden [1]. Dit fenomeen deed zich ook voor in Nederland [2]. De meeste mensen gebruiken cannabis tijdens de adolescentie, met het hoogste gebruik op het einde van de adolescentie en de vroege volwassenheid. De meeste gebruikers ondervinden geen duidelijke negatieve gevolgen, maar sommigen ondervinden problemen in verband met frequent gebruik.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us