Ga naar de inhoud

Overzicht

Drugsvoorlichting in de klas, een slecht idee

Drugspreventie heeft als doel het voorkomen of uitstellen van (eerste) gebruik van drugs en het voorkomen van problemen die het gevolg zijn van drugsgebruik. Om deze doelen te bereiken is een uitgebreide waaier aan effectieve interventies beschikbaar in Nederland. Deze interventies worden aangeboden in verschillende settingen, zoals op scholen, online en in het uitgaansleven, over het algemeen vanuit de preventieafdelingen van verslavingszorg instellingen. Nationaal en internationaal is er veel onderzoek gedaan naar de effectiviteit van preventieve interventies en in het drugspreventie veld wordt zoveel mogelijk met deze wetenschappelijke standaarden gewerkt [1,2,3].

Inleiding

Steeds vaker valt echter op dat ook andere partijen een rol oppakken op het gebied van drugspreventie. Mede in navolging van de media-aandacht rond sommige ‘nieuwe’ drugs, en als gevolg van de groeiende aandacht voor ondermijnende criminaliteit, lijkt bij sommige partijen de behoefte te ontstaan om ‘iets’ te doen tegen drugsgebruik. Vaak vanuit het onderbuikgevoel dat iets beter is dan niets.

Vooral van middelbare scholen valt op dat zij soms kiezen voor een preventieaanbod buiten de reguliere paden van de verslavingszorg. Bijvoorbeeld door een politieagent voorlichting te laten geven in de klas. Er zijn zelfs politieregio’s en scholen die geld steken in de ontwikkeling van (online) games over drugs en drugscriminaliteit. Dit alles met als doel preventie van drugsgebruik en drugscriminaliteit. Helaas is de rode draad in deze voorlichtingen en games vaak dezelfde: ze moeten leiden tot ‘bewustwording’ van de risico’s van drugsgebruik (en criminaliteit). De gedachte daarbij lijkt te zijn dat als er maar voldoende gewaarschuwd wordt, kinderen het wel uit hun hoofd zullen laten om ooit drugs te gaan gebruiken. Daarnaast bereikt een dergelijke interventie natuurlijk veel kinderen in één keer en is het een zichtbare actie, die goed staat in de media en naar de ouders toe. Er is alleen één belangrijk nadeel: dergelijke voorlichting leidt niet tot minder drugsgebruik. Sterker nog: het kan negatieve effecten hebben en bijvoorbeeld leiden tot méér gebruik [4,3]. Drugsvoorlichting in de klas is dus lang niet altijd een goed idee. In dit stuk zetten wij uiteen waarom.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Alcohol- en drugspreventievoor kwetsbare groepen: hoe kan het beter?

Het alcohol- en drugsbeleid in Nederland richt zich op het voorkomen van alcohol- en drugsgebruik en het beperken van de risico’s voor mensen die middelen gebruiken, evenals voor hun directe omgeving en de samenleving [1]. Binnen al deze verschillende vormen van preventie is het belangrijk om extra aandacht te hebben voor kwetsbare groepen. Universele preventie richt zich hierbij op de gezonde bevolking, waar nog geen sprake is van problemen met middelen. Selectieve preventie richt zich op groepen met een verhoogd risico op problematisch middelengebruik [2]. Geïndiceerde preventie richt zich op individuen die middelen gebruiken en beginnende klachten ervaren. Ten slotte is er ook harm reduction met als voornaamste doel het beperken van (gezondheids)schade voor de gebruiker en diens (sociale) omgeving.

Inleiding

Kwetsbare groepen zijn groepen die door een opeenstapeling van factoren in de omgeving, vaak in wisselwerking met persoonsfactoren, een grotere kans hebben op problemen door middelengebruik. Denk aan het opgroeien of werken in een omgeving met veel stress of waar alcohol- of drugsgebruik veel voorkomt of aan het verblijf in de residentiële jeugdhulp [4]. Hierdoor leidt het gebruik bij sommige groepen tot een grotere kans op gezondheidsschade, problemen bij het afronden van een opleiding of het vinden van een baan.

We bespreken in dit essay wat kwetsbare groepen voor alcohol- en drugspreventie zijn en wat de relevantie is om op middelenpreventie voor deze doelgroepen in te zetten. We verkennen uitdagingen in het bereiken van kwetsbare groepen en stellen manieren voor waarop dit beter kan.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Evaluatie van Cao 100, een wettelijk kader voor een preventief alcohol- en drugbeleid op het werk

Op 10 oktober 2008 keurden de sociale partners in de Nationale Arbeidsraad (NAR) unaniem een ontwerp van Collectieve Arbeidsovereenkomst (cao) en bijbehorend advies goed. Door dit wettelijk kader op het hoogste sociaal overlegniveau moeten alle bedrijven uit de private sector sinds 1 april 2010 een alcohol- en drugbeleid hebben. Cao 100 wordt beschouwd als een mijlpaal in het beleidsmatig werken omtrent alcohol en andere drugs in de werkcontext.

Inleiding

In dit essay gaan we kort in op de doelstellingen en uitwerking van een dergelijk preventiebeleid. We staan vooral stil bij de belangrijkste resultaten van het evaluatieonderzoek. De conclusie is duidelijk: Cao 100 biedt wel degelijk principes en bouwstenen aan waarmee werkgevers in overleg met hun werknemers een preventief alcohol- en drugbeleid kunnen uitwerken. Maar de cao biedt geen kant-en-klaar alcohol- en drugbeleid. Er is nog veel (maat) werk aan de winkel. En er zijn ook enkele belangrijke struikelblokken, zoals het testen van werknemers op het gebruik van alcohol of andere drugs.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Preventie als kind van z’n tijd

Tijd om preventie te koesteren

De preventiepraktijk wordt gekleurd door de waarden en kenniselementen die elk tijdvak kleuren. De opdracht om ook in snel wijzigende situaties relevant te zijn en te blijven vormt een voortdurende uitdaging voor preventie. Een terugblik op de geschiedenis en de context van het VAD-preventiewerk in Vlaanderen kan deze uitdaging alvast illustreren.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Leefstijlpsychiatrie en detwee pijlen van Cupido

De psychiatrie en verslavingszorg omarmen de leefstijlbeweging die momenteel een vlucht neemt. En terecht. Patiënten die kampen met psychische klachten en/of verslaving, hebben een vijftien tot twintig jaar kortere levensverwachting, deels als gevolg van een slechtere leefstijl. In mijn eigen promotieonderzoek, inmiddels tien jaar geleden, vonden we dat in een groep mannen met een alcoholverslaving van gemiddeld 43 jaar oud binnen een jaar 7% was overleden. Dat zijn schokkende cijfers!

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Abstract verpakt

Alcohol, kans op sterven en op dementie

Dat ook kleine hoeveelheden alcohol ongezond zijn, is de laatste jaren geen controversieel nieuws. Toch moeten we ook open blijven kijken naar de beschikbare data. Zo vonden Zhao et al. (2023) in een systematische review van meer dan honderd artikelen dat mensen die minder dan 25 gram alcohol per dag (ca.. 2,5 standaardglazen) drinken, geen significant verhoogd risico op overlijden hadden. De kans op overlijden steeg overigens wel als men meer begon te drinken.

Onderzoek naar verband tussen alcohol en dementie toont een associatie met zwaar maar niet met matig alcoholgebruik. Gematigd drinken is zelfs geassocieerd met een kleinere kans op de ontwikkeling van dementie dan abstinentie, vonden Jeon con suis (2023) in een retrospectieve cohortstudie bij bijna vier miljoen Koreanen. Deze resultaten werden bevestigd in een review van de prospectieve studies door Mewton en collega’s (2023). Enige voorzichtigheid dient in acht genomen te worden omdat deze onderzoeken door economische stakeholders mee gefinancierd zijn.

Jeon, K.H., Han, K., Jeong, S.M., et al. (2023). Changes in Alcohol Consumption and Risk of Dementia in a Nationwide Cohort in South Korea. JAMA Netw Open. 6(2):e2254771. Published 2023 Feb 1. doi:10.1001/jamanetworkopen.2022.54771

Mewton, L., Visontay, R., Hoy, N., et al. (2023). The relationship between alcohol use and dementia in adults aged more than 60 years: a combined analysis of prospective, individual-participant data from 15 international studies. Addiction. 118(3):412-424. doi:10.1111/add.16035

Zhao, J., Stockwell, T., Naimi, T., Churchill, S., Clay, J., & Sherk, A. (2023). Association Between Daily Alcohol Intake and Risk of All-Cause Mortality: A Systematic Review and Meta-analyses. JAMA network open, 6(3), e236185. https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2023.6185

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Inzichten uit mijn gameverslaving en begeleiding

De term gameverslaving is niet meer nieuw, maar toch roept hij bij velen nog heel wat vraagtekens op. Hoe kan iemand verslaafd geraken aan het spelen van een videospelletje? Welk profiel heeft die 3% [1] jongeren die in een gameverslaving belanden? Waar schiet de bestaande hulpverlening nog vaak tekort en hoe kunnen we het beter aanpakken? Met mijn bijdrage als ex-gameverslaafde, auteur, spreker, ondernemer en coach over dit thema hoop ik wat licht te schijnen op deze thematiek.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Het IJslandse preventiemodel in Nederland

De ervaringen van negen pilotgemeenten en de vertaling naar een Nederlandse aanpak

 

In 2017 nam Nederland via een krantenartikel [1] kennis van het IJslandse preventiemodel Youth in Iceland. Dit artikel geeft een beschrijving van het model en hoe het heeft bijgedragen aan de sterke daling in het gebruik van alcohol, sigaretten en cannabis (middelengebruik) onder IJslandse jongeren. De resultaten in IJsland en de wetenschappelijke onderbouwing van het model leidde tot enthousiasme bij enkele tientallen Nederlandse gemeenten en kennisinstituten.

Inleiding

Sinds 2015 daalt het middelengebruik onder Nederlandse jongeren niet meer en is men op zoek naar een duurzame integrale aanpak om de daling opnieuw in te zetten. Tegelijkertijd vroegen zij zich, samen met de landelijke kennisinstituten, af of het IJslandse preventiemodel wel in Nederland zou kunnen werken. Dit vormde de aanleiding voor een driejarige pilot in Nederland. In dit artikel beschrijven we de leerpunten van negen Nederlandse gemeenten die de pilot hebben doorlopen en hoe dit heeft geleid tot de vertaling naar het Nederlandse programma Opgroeien in een Kansrijke Omgeving.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

De invloed van HCV caRe-management in Vlaanderen op de levensstijl

Hepatitis C is een bloedoverdraagbare infectie veroorzaakt door het hepatitis C-virus (HCV), die primair wordt geassocieerd met injecterend druggebruik [1,2]. Onder meer op basis van een prima zorg en perfecte behandeling proclameerde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in 2016 haar doelstelling om hepatitis C nagenoeg uit de wereld te helpen tegen 2030 [3]. Er is sindsdien vooruitgang geboekt in de meeste Europese landen om het hepatitis C-zorgcontinuüm te versterken. Daarbij bleek echter dat het nationale beleid t.a.v. hepatitis C vaak te afhankelijk is van lokale initiatieven en doorgaans in handen van één of enkele personen [2]. Dit betekent dat er in de nationale context(en) nog heel wat geografische hiaten bestaan. Hoewel dit ook het geval is in België, zien we in ons land de hiaten verkleinen en hebben we gemerkt dat zelfs relatief kleine inspanningen een groot verschil kunnen maken in de aanpak van hepatitis C.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us