Ga naar de inhoud

Overzicht

Leefstijlpsychiatrie en detwee pijlen van Cupido

De psychiatrie en verslavingszorg omarmen de leefstijlbeweging die momenteel een vlucht neemt. En terecht. Patiënten die kampen met psychische klachten en/of verslaving, hebben een vijftien tot twintig jaar kortere levensverwachting, deels als gevolg van een slechtere leefstijl. In mijn eigen promotieonderzoek, inmiddels tien jaar geleden, vonden we dat in een groep mannen met een alcoholverslaving van gemiddeld 43 jaar oud binnen een jaar 7% was overleden. Dat zijn schokkende cijfers!

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Abstract verpakt

Alcohol, kans op sterven en op dementie

Dat ook kleine hoeveelheden alcohol ongezond zijn, is de laatste jaren geen controversieel nieuws. Toch moeten we ook open blijven kijken naar de beschikbare data. Zo vonden Zhao et al. (2023) in een systematische review van meer dan honderd artikelen dat mensen die minder dan 25 gram alcohol per dag (ca.. 2,5 standaardglazen) drinken, geen significant verhoogd risico op overlijden hadden. De kans op overlijden steeg overigens wel als men meer begon te drinken.

Onderzoek naar verband tussen alcohol en dementie toont een associatie met zwaar maar niet met matig alcoholgebruik. Gematigd drinken is zelfs geassocieerd met een kleinere kans op de ontwikkeling van dementie dan abstinentie, vonden Jeon con suis (2023) in een retrospectieve cohortstudie bij bijna vier miljoen Koreanen. Deze resultaten werden bevestigd in een review van de prospectieve studies door Mewton en collega’s (2023). Enige voorzichtigheid dient in acht genomen te worden omdat deze onderzoeken door economische stakeholders mee gefinancierd zijn.

Jeon, K.H., Han, K., Jeong, S.M., et al. (2023). Changes in Alcohol Consumption and Risk of Dementia in a Nationwide Cohort in South Korea. JAMA Netw Open. 6(2):e2254771. Published 2023 Feb 1. doi:10.1001/jamanetworkopen.2022.54771

Mewton, L., Visontay, R., Hoy, N., et al. (2023). The relationship between alcohol use and dementia in adults aged more than 60 years: a combined analysis of prospective, individual-participant data from 15 international studies. Addiction. 118(3):412-424. doi:10.1111/add.16035

Zhao, J., Stockwell, T., Naimi, T., Churchill, S., Clay, J., & Sherk, A. (2023). Association Between Daily Alcohol Intake and Risk of All-Cause Mortality: A Systematic Review and Meta-analyses. JAMA network open, 6(3), e236185. https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2023.6185

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Inzichten uit mijn gameverslaving en begeleiding

De term gameverslaving is niet meer nieuw, maar toch roept hij bij velen nog heel wat vraagtekens op. Hoe kan iemand verslaafd geraken aan het spelen van een videospelletje? Welk profiel heeft die 3% [1] jongeren die in een gameverslaving belanden? Waar schiet de bestaande hulpverlening nog vaak tekort en hoe kunnen we het beter aanpakken? Met mijn bijdrage als ex-gameverslaafde, auteur, spreker, ondernemer en coach over dit thema hoop ik wat licht te schijnen op deze thematiek.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Het IJslandse preventiemodel in Nederland

De ervaringen van negen pilotgemeenten en de vertaling naar een Nederlandse aanpak

 

In 2017 nam Nederland via een krantenartikel [1] kennis van het IJslandse preventiemodel Youth in Iceland. Dit artikel geeft een beschrijving van het model en hoe het heeft bijgedragen aan de sterke daling in het gebruik van alcohol, sigaretten en cannabis (middelengebruik) onder IJslandse jongeren. De resultaten in IJsland en de wetenschappelijke onderbouwing van het model leidde tot enthousiasme bij enkele tientallen Nederlandse gemeenten en kennisinstituten.

Inleiding

Sinds 2015 daalt het middelengebruik onder Nederlandse jongeren niet meer en is men op zoek naar een duurzame integrale aanpak om de daling opnieuw in te zetten. Tegelijkertijd vroegen zij zich, samen met de landelijke kennisinstituten, af of het IJslandse preventiemodel wel in Nederland zou kunnen werken. Dit vormde de aanleiding voor een driejarige pilot in Nederland. In dit artikel beschrijven we de leerpunten van negen Nederlandse gemeenten die de pilot hebben doorlopen en hoe dit heeft geleid tot de vertaling naar het Nederlandse programma Opgroeien in een Kansrijke Omgeving.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

De invloed van HCV caRe-management in Vlaanderen op de levensstijl

Hepatitis C is een bloedoverdraagbare infectie veroorzaakt door het hepatitis C-virus (HCV), die primair wordt geassocieerd met injecterend druggebruik [1,2]. Onder meer op basis van een prima zorg en perfecte behandeling proclameerde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in 2016 haar doelstelling om hepatitis C nagenoeg uit de wereld te helpen tegen 2030 [3]. Er is sindsdien vooruitgang geboekt in de meeste Europese landen om het hepatitis C-zorgcontinuüm te versterken. Daarbij bleek echter dat het nationale beleid t.a.v. hepatitis C vaak te afhankelijk is van lokale initiatieven en doorgaans in handen van één of enkele personen [2]. Dit betekent dat er in de nationale context(en) nog heel wat geografische hiaten bestaan. Hoewel dit ook het geval is in België, zien we in ons land de hiaten verkleinen en hebben we gemerkt dat zelfs relatief kleine inspanningen een groot verschil kunnen maken in de aanpak van hepatitis C.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Ambulante zorg encasemanagement bij patiëntenmet het syndroom van Korsakovof een andere alcoholgerelateerdeneurocognitieve stoornis

Persisterende cognitieve stoornissen ontstaan in een alcoholgerelateerde context kunnen dusdanig ernstig zijn dat deze leiden tot beperkingen in het dagelijks functioneren, de zelfredzaamheid en de autonomie van patiënten. Binnen het Topklinische Korsakovcentrum voor Alcoholgerelateerde Cognitieve Stoornissen van het Vincent van Gogh voor Geestelijke Gezondheid in Venray in Nederland wordt sinds een aantal jaren gespecialiseerd casemanagement aangeboden voor patiënten met alcoholgerelateerde neurocognitieve stoornissen, met als doel terugval in alcoholgebruik te minimaliseren en de zelfredzaamheid van patiënten in de thuissituatie te optimaliseren. Deze aanpak is binnen de GGZ in Nederland uniek, omdat deze doelgroep, patiënten met alcoholafhankelijkheid en bijkomende (beperkte of uitgebreide) neurocognitieve stoornissen, niet als zodanig onderscheiden wordt binnen de reguliere verslavingszorg, instellingen gericht op niet-aangeboren hersenletsel of de geestelijke gezondheidszorg.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Natuurlijk herstel als onderschatte weg naar herstel van verslaving

Een overzichtsstudie

Natuurlijk herstel (NH) of herstel zonder behandeling is een historisch onderschatte weg naar herstel van verslaving. De hoeveelheid onderzoek naar deze weg tot herstel groeit, maar de laatste omvattende overzichtsstudie over NH van verslaving aan alcohol en/of illegale middelen werd in 2010 gepubliceerd. Dit artikel identificeerde zeven pistes voor verder onderzoek. In deze overzichtsstudie onderzoeken we hoe wetenschappelijk onderzoek naar NH sindsdien tegemoet is gekomen aan deze zeven suggesties.

Inleiding

Veel mensen herstellen van problemen met middelengebruik zonder daarvoor een behandeling te volgen. Een representatieve studie van Kelly en collega’s uit de Verenigde Staten schatte dat 46,1% van de mensen die een probleem met alcohol of drugs oplosten, dit deed zonder formele (residentiële of ambulante) en/of informele (zelfhulpgroepen) behandeling [1]. Deze weg naar herstel wordt in de internationale literatuur omschreven als ‘natuurlijk herstel’ (NH), ‘spontaan herstel’ en ‘zelfverandering’. Hoewel de geschatte prevalentiecijfers afhankelijk zijn van de gebruikte definities en doorheen studies variëren [2], wijst de relatief hoge prevalentie van NH erop dat herstel van verslaving veel meer inhoudt dan het volgen van een behandeling [3].

Onderzoek naar NH is beperkt, door onder andere de moeilijke bereikbaarheid van mogelijke participanten. De overzichtsstudies die hierover gepubliceerd worden, hebben vaak een zeer specifieke focus. In 2010 publiceerden Klingemann en collega’s [3] de laatste review met een brede reikwijdte, waarop deze overzichtsstudie voortbouwt. Klingemann en collega’s stellen dat onderzoek naar NH tot in 2009 voornamelijk in te delen is volgens drie trends: (a) surveyonderzoek dat aanvankelijk vooral op prevalentie gericht was, maar nadien ook andere thema’s zoals de maatschappelijke voorwaarden voor NH bevroeg; (b) vergelijkend onderzoek tussen mensen die wel en geen behandeling hebben gevolgd, dat de verschillen tussen beiden relativeert; en (c) opkomend vergelijkend onderzoek tussen mensen in NH onderling, bijvoorbeeld op basis van cultuur, gender of leeftijd.

Aan het einde van dit artikel beschrijven Klingemann en collega’s [3] zeven pistes voor verder onderzoek, waarop deze overzichtsstudie verder bouwt. Voor hen is er nood aan onderzoek (i) naar waarom verandering optreedt, (ii) naar mensen die niet slagen in NH, (iii) dat verder gaat dan individuele, cognitieve veranderingsmechanismen, (iv) dat NH in verschillende culturen en landen bestudeert, (v) dat verandering op lange termijn onderzoekt, (vi) dat vertrekt vanuit een mixed-methoden onderzoeksopzet en (vii) dat NH integreert in bredere theoretische kaders.

In deze review bespreken we de verschillende manieren waarop internationaal onderzoek sinds 2010 tegemoet is gekomen aan deze suggesties. Zo willen we (a) een overzicht bieden van recent onderzoek naar NH van problemen met middelengebruik en (b) mogelijkheden voor toekomstig onderzoek naar NH identificeren.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Rooksignalen

Bevorderende en belemmerende factoren bij de invoering van een rookvrije verslavingszorg

In het Nationaal Preventieakkoord is in 2018 vastgelegd dat in 2030 de gehele zorg rookvrij is [1]. Door verslavingszorginstellingen, aangesloten bij Verslavingskunde Nederland (VKN), werd in 2018 de ambitie uitgesproken om al in 2020 rookvrij te zijn; de Nederlandse ziekenhuizen en GGZ-­instellingen gaan uit van 2025.

Inleiding

Tabaksgebruik is een belangrijke oorzaak van vermijdbare ziektelast en overlijden [1]. Desondanks rookte nog altijd 20,6% van de Nederlandse volwassenen in 2021, waarvan 15,2% dagelijks [2]. De verslavingszorg heeft een bijzondere verantwoordelijkheid in het verminderen van het rookgedrag van haar cliënten, mede omdat het aantal rokende cliënten bijzonder hoog is [3]. Internationaal gaat het om 84% van de cliënten die rookt ten opzichte van 31% rokers in de bevolking. Daarbij blijkt het percentage rokers onder medewerkers in de verslavingszorg ook relatief hoog (26%–45%) [3,4]. Tot slot heeft roken een negatieve invloed op het effect van verslavingsbehandelingen [5,6].

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us