Overzicht

Een literatuuroverzicht

Cannabisgebruik (wiet/marihuana of hasj) tijdens de zwangerschap is tot op heden een onderbelicht onderwerp. Er zijn aanwijzingen dat cannabisgebruik in de zwangerschap de gezondheid van zwangere vrouwen en hun nakomelingen kan beïnvloeden. In dit overzichtsartikel wordt de stand van zaken omtrent cannabisgebruik in de zwangerschap uiteengezet. Een overzicht van de wetenschappelijke literatuur omtrent (de voorspellers van) cannabisgebruik in de zwangerschap en de mogelijke gevolgen voor de ontwikkeling van het kind, en aanbevelingen voor toekomstig onderzoek worden gegeven.

Epidemiologie

Wereldwijd is cannabis een van de meest gebruikte genotsmiddelen, zowel onder mannen als onder vrouwen (zwanger of niet). In een nationaal bevolkingsonderzoek in de Verenigde Staten (VS) onder vrouwen in de vruchtbare leeftijd van 18 tot 44 jaar bleek dat de prevalentie van recent ​​cannabisgebruik (d.w.z. het gebruik in de afgelopen maand) tijdens de zwangerschap toenam van 2,4% in 2002 tot 3,9% in 2014, terwijl de prevalentie van cannabisgebruik onder niet-zwangere vrouwen steeg van 6,3% in 2002 tot 9,3% in 2014 [1]. In Nederland was van 2002 tot 2006 het cannabisgebruik door zwangere vrouwen ongeveer 3% [2] Dit werd gemeten met vragenlijsten en urinetesten. Het Trimbos Instituut heeft in 2016 en 2018 middelengebruik uitgevraagd met vragenlijsten tijdens consultatiebureaubezoeken [3]. In dit onderzoek bleek de prevalentie een stuk lager te liggen: ongeveer 0,5% van de zwangere vrouwen gebruikte cannabis. Dit was retrospectief gemeten, dat wil zeggen dat het gebruik in de zwangerschap werd nagevraagd nadat de kinderen geboren waren. Belangrijk om te noemen is dat over het algemeen de data laat zien dat vrouwen die cannabis gebruiken tijdens de zwangerschap vaker dagelijkse gebruikers zijn [2, 4] en dat zwangere vrouwen die cannabis gebruiken eerder voldoen aan de criteria voor verslaving of een stoornis in het gebruik van cannabis (18,1% versus 11,4%) in vergelijking met niet-zwangere vrouwen [4].

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft Login. Geen lid? Join Us

Problematisch alcoholgebruik (PAG) komt vaak voor en wordt niet enkel geassocieerd met gezondheidsproblemen, maar ook met maatschappelijke en sociale problemen. Transcraniële gelijkstroomstimulatie (tDCS) is een niet-invasieve hersenstimulatietechniek met potentieel therapeutische effecten voor het reduceren van alcoholgebruik bij zorgzoekende alcoholgebruikers. Om een breed overzicht te kunnen brengen van de potentiële effecten van tDCS werd in dit overzichtsartikel het effect van tDCS op PAG geschetst en werden naast direct alcoholgerelateerde uitkomstmaten (zoals alcoholgebruik en abstinentie) en craving, ook objectieve neurocognitieve uitkomstmaten en neurofysiologische variabelen meegenomen.

Inleiding

Zowel in Nederland als in België is het gebruik van alcohol erg ingeburgerd. Zowat 84% van de Belgen van 18 jaar en ouder dronk het laatste jaar alcohol, waarvan 67% wekelijks en 13% dagelijks [1]. Uit de Gezondheidsenquête van Sciensano bleek dat 5% van de Vlaamse bevolking van 15 jaar en ouder overmatig alcohol dronk, wat gedefinieerd wordt als meer dan 21 glazen alcohol per week bij mannen en meer dan 14 glazen alcohol per week bij vrouwen [2]. Deze cijfers zijn gelijkaardig in Nederland, waar volgens het bevolkingsonderzoek NEMESIS-3 5,4% van de Nederlandse volwassenen een stoornis in gebruik van alcohol (SGA) heeft [3], en waar 7,7% van de Nederlandse volwassenen gekend is met problematisch alcoholgebruik (PAG) [4].  In totaal zou alcoholgebruik in Nederland voor maar liefst 1,5% aan ziektelast bijdragen [4]. PAG wordt daarbij niet enkel geassocieerd met meer dan tweehonderd aandoeningen, maar ook met maatschappelijke en sociale gevolgen, zoals ongelukken, geweld en verwaarlozing van naasten [4].