Ga naar de inhoud

Overzicht

Associatie tussen alcoholconsumptie en coping als drinkmotief in een klinische populatie

Stoornissen in het gebruik van alcohol (SGA) zijn veelvoorkomend en wereldwijd één van de belangrijkste risicofactoren voor ziektelast. Ondanks de beschikbaarheid van meerdere behandelopties zijn deze bij individuele patiënten qua effect beperkt. In eerder onderzoek is reeds gesuggereerd dat het aanpakken van drinkmotieven nuttig kan zijn als behandeldoel. Het verband tussen drinkmotieven en patronen van alcoholgebruik zijn reeds uitgebreid onderzocht. Echter, onderzoek naar drinkmotieven in een algemeen psychiatrisch klinische populatie is schaars ondanks de hoge prevalentie van SGA in deze populatie. In deze studie wilden we de associatie onderzoeken tussen motieven om alcohol te drinken (‘enhancement’, ‘social’, ‘coping’ en ‘conformity’) en risicovol alcoholgebruik in een algemeen psychiatrische populatie.

Inleiding

Stoornissen in het gebruik van alcohol (SGA) zijn veelvoorkomende stoornissen en wereldwijd één van de belangrijkste risicofactoren voor ziektelast. Ze maken bijna 10% uit van het totale aantal sterfgevallen wereldwijd bij bevolkingsgroepen tussen 15 en 49 jaar [1,2]. SGA brengt een grote ziektelast met zich mee, en ondanks de beschikbaarheid van meerdere behandelopties voor SGA zijn deze bij individuele patiënten qua effect beperkt [3] of werken de weinig beschikbare middelen maar voor een beperkte groep mensen [4]. Het is daarom interessant om verder te kijken naar de individuele factoren die bijdragen tot het ontstaan van een SGA om zo nieuwe therapeutische opportuniteiten te ontwikkelen in een meer individuele aanpak van SGA.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Rookgordijnen!

In Nederland is alweer een half jaar geleden een nieuwe regering aangetreden. Los van alle politieke tumult ben ik vooral geïnteresseerd in wat dit kabinet gaat doen aan preventie. Aangezien roken nog altijd nummer 1 sluipmoordenaar is en een van de belangrijkste redenen voor gezondheidsverschillen tussen rijk en arm en praktisch en academisch geschoold, kan ook een rechts kabinet niet om dit onderwerp heen.

Nu zijn er wel een paar rookgordijnen waar we ons met z’n allen niet door moeten laten misleiden. Ja, het klopt dat we de afgelopen jaren een gestage daling zien in tabaksgebruik, zowel onder volwassenen als onder jongeren. Je zou dit zelfs spectaculair kunnen noemen, op weg naar een rookvrije generatie!

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Abstract verpakt

Het belang van mediabegrip omtrent alcohol

Om weerstand te kunnen bieden tegen verkapte alcoholreclame is het van belang om het mediabegrip omtrent alcohol (‘alcohol media literacy’) te versterken bij de jeugd. Park et al. (2022) onderzochten welk onderzoek hieromtrent reeds gedaan is. Zij vonden zeventien studies die alle een verband vonden tussen mediakunde en alcoholgebruik. Belangrijk hierbij waren wel het geslacht en de vooraf bestaande ervaringen met drinken. Bij preventie van problematisch alcoholgebruik dient er dus oog te zijn voor mediawijsheid bij jongeren.

Park, S., Lee, H., & Kim, J. (2022). Role of alcohol media literacy in alcohol use among children and adolescents: a systematic review. Health promotion international, 37(6), daac118. https://doi.org/10.1093/heapro/daac118

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Samen werken aan een leven zonder GHB

Het gebruik van gammahydroxyboterzuur (GHB) kan leiden tot verschillende soorten problematiek. Verslaving treedt snel op, terwijl abstinentie en herstel moeilijk te bereiken zijn. Overdosering komt vaak voor en het stoppen met het gebruik kan leiden tot ernstige ontwenningsverschijnselen. Het onder invloed zijn van GHB kan bovendien zorgen voor ongewenste gedragsveranderingen zoals ontremming en agitatie. In sommige gevallen zorgt dit ook voor overlast in de openbare ruimte. De zorg, ondersteuning en aanpak van GHB-gerelateerde problemen vraagt daarom vaak om een grote inzet van gemeenten en professionals. Bestaande structuren voor hulpverlening blijken vaak niet toereikend. Toch lukt het sommige gemeenten om mensen succesvol te ondersteunen. In deze praktijkbijdrage beschrijven we een gemeentelijke aanpak die veelbelovende resultaten laat zien.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

‘Studenten zijn zuipschuiten en altijd dronken!’ Klopt dat beeld wel?

Beschrijving van de methodologie van Alcoholfacts: een online Social Norms-interventie gericht op studenten van de Universiteit Antwerpen

Studenten vormen een specifieke risicogroep voor alcohol- en middelengebruik, door hun leeftijd en status van student-zijn. Ook Vlaamse studenten drinken geregeld alcohol en vertonen risicovol alcoholgedrag. Dit blijkt onder meer uit een recent gepubliceerd rapport van het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD) en de Vlaamse universiteiten, het onderzoek ‘In hogere sferen?’ [2, 3]. In dit artikel zal de beschrijving van de methode en de ontwikkeling van de Social Norms-campagne uiteengezet worden.

Inleiding

Alcoholgebruik vormt een groot risico voor de volksgezondheid. Zo is bekend dat 5,3% van alle overlijdens wereldwijd in 2016 toe te rekenen was aan alcohol [1]. Studenten vormen een specifieke risicogroep voor alcohol- en middelengebruik, door hun leeftijd en status van student-zijn [2]. Ook Vlaamse studenten drinken geregeld alcohol. Dit blijkt onder meer uit een recent gepubliceerd rapport van het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD) en de Vlaamse universiteiten, het onderzoek ‘In hogere sferen?’ [3]. Uit deze studentenbevraging, waaraan 28.670 Vlaamse studenten deelnamen, blijkt dat 85% in het jaar voorafgaand aan de bevraging alcohol dronk en dat zij gemiddeld 9,2 glazen alcohol per week drinken. Ook toont het rapport dat Vlaamse studenten risicovol alcoholgedrag vertonen: bijna 25% drinkt maandelijks 6 of meer alcoholische dranken (mannen) of 4 of meer alcoholische dranken (vrouwen) in 2 uur tijd, zogenaamd bingedrinken [4]. Dit maakt dat studenten kwetsbaar zijn voor ernstige gezondheidsrisico’s van alcohol, zowel op de korte, als op de lange termijn. Zo kan het leiden tot hersenschade [5] en geeft het een verhoogd risico op kanker [6] en alcoholverslaving op latere leeftijd [7]. Bovendien is excessief alcoholgebruik bij jongeren gerelateerd aan geweld, ongelukken en seksueel overschrijdend gedrag [8].

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Drugsvoorlichting in de klas, een slecht idee

Drugspreventie heeft als doel het voorkomen of uitstellen van (eerste) gebruik van drugs en het voorkomen van problemen die het gevolg zijn van drugsgebruik. Om deze doelen te bereiken is een uitgebreide waaier aan effectieve interventies beschikbaar in Nederland. Deze interventies worden aangeboden in verschillende settingen, zoals op scholen, online en in het uitgaansleven, over het algemeen vanuit de preventieafdelingen van verslavingszorg instellingen. Nationaal en internationaal is er veel onderzoek gedaan naar de effectiviteit van preventieve interventies en in het drugspreventie veld wordt zoveel mogelijk met deze wetenschappelijke standaarden gewerkt [1,2,3].

Inleiding

Steeds vaker valt echter op dat ook andere partijen een rol oppakken op het gebied van drugspreventie. Mede in navolging van de media-aandacht rond sommige ‘nieuwe’ drugs, en als gevolg van de groeiende aandacht voor ondermijnende criminaliteit, lijkt bij sommige partijen de behoefte te ontstaan om ‘iets’ te doen tegen drugsgebruik. Vaak vanuit het onderbuikgevoel dat iets beter is dan niets.

Vooral van middelbare scholen valt op dat zij soms kiezen voor een preventieaanbod buiten de reguliere paden van de verslavingszorg. Bijvoorbeeld door een politieagent voorlichting te laten geven in de klas. Er zijn zelfs politieregio’s en scholen die geld steken in de ontwikkeling van (online) games over drugs en drugscriminaliteit. Dit alles met als doel preventie van drugsgebruik en drugscriminaliteit. Helaas is de rode draad in deze voorlichtingen en games vaak dezelfde: ze moeten leiden tot ‘bewustwording’ van de risico’s van drugsgebruik (en criminaliteit). De gedachte daarbij lijkt te zijn dat als er maar voldoende gewaarschuwd wordt, kinderen het wel uit hun hoofd zullen laten om ooit drugs te gaan gebruiken. Daarnaast bereikt een dergelijke interventie natuurlijk veel kinderen in één keer en is het een zichtbare actie, die goed staat in de media en naar de ouders toe. Er is alleen één belangrijk nadeel: dergelijke voorlichting leidt niet tot minder drugsgebruik. Sterker nog: het kan negatieve effecten hebben en bijvoorbeeld leiden tot méér gebruik [4,3]. Drugsvoorlichting in de klas is dus lang niet altijd een goed idee. In dit stuk zetten wij uiteen waarom.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Alcohol- en drugspreventievoor kwetsbare groepen: hoe kan het beter?

Het alcohol- en drugsbeleid in Nederland richt zich op het voorkomen van alcohol- en drugsgebruik en het beperken van de risico’s voor mensen die middelen gebruiken, evenals voor hun directe omgeving en de samenleving [1]. Binnen al deze verschillende vormen van preventie is het belangrijk om extra aandacht te hebben voor kwetsbare groepen. Universele preventie richt zich hierbij op de gezonde bevolking, waar nog geen sprake is van problemen met middelen. Selectieve preventie richt zich op groepen met een verhoogd risico op problematisch middelengebruik [2]. Geïndiceerde preventie richt zich op individuen die middelen gebruiken en beginnende klachten ervaren. Ten slotte is er ook harm reduction met als voornaamste doel het beperken van (gezondheids)schade voor de gebruiker en diens (sociale) omgeving.

Inleiding

Kwetsbare groepen zijn groepen die door een opeenstapeling van factoren in de omgeving, vaak in wisselwerking met persoonsfactoren, een grotere kans hebben op problemen door middelengebruik. Denk aan het opgroeien of werken in een omgeving met veel stress of waar alcohol- of drugsgebruik veel voorkomt of aan het verblijf in de residentiële jeugdhulp [4]. Hierdoor leidt het gebruik bij sommige groepen tot een grotere kans op gezondheidsschade, problemen bij het afronden van een opleiding of het vinden van een baan.

We bespreken in dit essay wat kwetsbare groepen voor alcohol- en drugspreventie zijn en wat de relevantie is om op middelenpreventie voor deze doelgroepen in te zetten. We verkennen uitdagingen in het bereiken van kwetsbare groepen en stellen manieren voor waarop dit beter kan.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Evaluatie van Cao 100, een wettelijk kader voor een preventief alcohol- en drugbeleid op het werk

Op 10 oktober 2008 keurden de sociale partners in de Nationale Arbeidsraad (NAR) unaniem een ontwerp van Collectieve Arbeidsovereenkomst (cao) en bijbehorend advies goed. Door dit wettelijk kader op het hoogste sociaal overlegniveau moeten alle bedrijven uit de private sector sinds 1 april 2010 een alcohol- en drugbeleid hebben. Cao 100 wordt beschouwd als een mijlpaal in het beleidsmatig werken omtrent alcohol en andere drugs in de werkcontext.

Inleiding

In dit essay gaan we kort in op de doelstellingen en uitwerking van een dergelijk preventiebeleid. We staan vooral stil bij de belangrijkste resultaten van het evaluatieonderzoek. De conclusie is duidelijk: Cao 100 biedt wel degelijk principes en bouwstenen aan waarmee werkgevers in overleg met hun werknemers een preventief alcohol- en drugbeleid kunnen uitwerken. Maar de cao biedt geen kant-en-klaar alcohol- en drugbeleid. Er is nog veel (maat) werk aan de winkel. En er zijn ook enkele belangrijke struikelblokken, zoals het testen van werknemers op het gebruik van alcohol of andere drugs.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us

Preventie als kind van z’n tijd

Tijd om preventie te koesteren

De preventiepraktijk wordt gekleurd door de waarden en kenniselementen die elk tijdvak kleuren. De opdracht om ook in snel wijzigende situaties relevant te zijn en te blijven vormt een voortdurende uitdaging voor preventie. Een terugblik op de geschiedenis en de context van het VAD-preventiewerk in Vlaanderen kan deze uitdaging alvast illustreren.

Je moet ingelogd zijn om de rest van de inhoud te bekijken. Alsjeblieft . Geen lid? Join Us